Research Information System
6. Ulusal Deniz Bilimleri Kongresi, Rize, Turkey, 15 - 17 May 2024, pp.119-120
Den�z kestaneler�, hem tükett�kler� den�z b�tk�ler� �le hem de bes�n oldukları b�rçok balık ve
omurgasız canlılar neden�yle den�z ekos�stemler� �ç�n k�l�t rolü olan, öneml� canlılardır. Özel Çevre
Koruma Alanı olan Marmara Den�z�’nde ekonom�k değer� yüksek olan Paracentrotus l�v�dus’un
avcılığı günümüzde yasaktır. Ancak ekos�stem yaklaşımlı sürdürüleb�l�r den�z kestanes� avcılık
yönet�m� �ç�n türün bölgedek� stok durumu ve üreme döngüsünün b�l�nmes� gerekmekted�r. Eldek�
l�teratüre göre Marmara Den�z� �ç�n b�l�nmeyen bu ver�lere bu çalışma kapsamında ulaşılması
hedeflenm�şt�r. Bu amaçla İstanbul’un Tuzla-Kadıköy �lçeler� arasında, toplam 19 �stasyonda
P. l�v�dus’un bolluğunun saptanması amacıyla Ağustos-Eylül 2023 tar�hler�nde sualtı görsel sayım
tekn�ğ� �le b�r çalışma yürütülmüştür. Ayrıca İstanbul/Tuzla, İstanbul/Adalar, Kocael�/Darıca ve
Yalova/Armutlu olmak üzere toplam 4 �stasyondan Kasım 2023-Mart 2024 tar�hler� arasında her ay
50 adet P. l�v�dus, SCUBA yöntem�yle rastgele toplanmış, d�kenl� testa en-boy, d�kens�z testa en-boy
g�b� bazı morfometr�k ölçümler� yapılmış ve GSI değerler� bel�rlenm�şt�r. Görsel sayım çalışmasının
sonuçlarına göre en çok b�rey metrekarede ortalama 5 b�rey �le Pend�k-Yunus 1 �stasyonu olmuş ve
bu �stasyonu 4 b�rey �le Maltepe-Küçükyalı ve 3 b�rey �le Tuzla �stasyonları tak�p etm�şt�r.
Kadıköy-Caddebostan Plajı2, Kadıköy-Öreke, Kadıköy-Moda1 �stasyonlarında �se h�çb�r b�reye
rastlanmamıştır. Morfometr�k ölçümler�n ve GSI anal�zler�n�n yapıldığı çalışma sonucuna göre �se
İstanbul-Tuzla İstasyonu, b�reyler�n�n 4,5 cm ortalama d�kenl� en, 2,6 cm d�kenl� boy, 3,5 cm d�kens�z
en, 1,8 cm d�kens�z boy değerler� �le d�ğer �stasyonlardak� b�reylere göre çok daha ufak b�reylere
sah�p olduğu tesp�t ed�lm�şt�r. Beş aylık GSI değerler�ne göre Armutlu �stasyonu 3,9-10,2; Darıca
3,9-8.0; Adalar 3,4-7,5; Tuzla 5,7-11,6 değerler� arasında bulunmuştur. İstasyonların tümünde Kasım
ayından Aralık ayına GSI değer�nde düşüş gözlen�rken, Aralık - Mart ayları arasında �se GSI
değer�nde b�r artış olduğu gözlemlenm�şt�r.Den�z kestanes� yoğunluğu, balık avcılığı ve makroalg
yoğunluğu arasındak� öneml� dengen�n korunab�lmes� �ç�n türün tüm den�zler�m�zdek� stok durumu,
üreme döngüsü ve �lk üreme boy b�lg�ler�ne sah�p olmak öneml�d�r. İkl�m değ�ş�kl�ğ�, �st�lacı türler
g�b� antropojen�k faktörler karşısında türün b�yoloj�s�ndek� değ�ş�mler �zlenmel�d�r.