Bir ülkedeki üretim ve tüketim faaliyetlerinin devam edebilmesi için enerji hayati rol oynamaktadır. Ancak bu üretim faaliyetlerinin karşılanabilmesi için karbon miktarı fazla olan fosil yakıtların kullanımı gerçekleştirilmektedir. Bu kullanım canlı yaşamını ve ekolojik dengeyi olumsuz şekilde etkilemektedir. Üretim faaliyetlerinde kullanılan fosil yakıt neden olduğu karbon gazı salınımı nedeniyle solunum sistemi üzerinden insanlarda çeşitli hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Diğer yandan, çevresel kalitenin bozulmasından dolayı meydana gelen sağlık kalitesinin bozulması çeşitli kanallardan ekonomik yapıyı da etkileyebilmektedir. Bu bağlamda insan sağlığı ve çevresel kalitenin birbirleriyle yakın ilişki içerisinde olduklarını söylemek mümkündür. Teknolojinin gelişmesi, yeni yöntem ve tedavi şekilleri, sağlık hizmetlerinde kalite anlayışının gelişmesi, bireylerin daha sağlıklı ve uzun bir hayat sürmelerine katkı sağlamaktadır. Bu yüzden bireyler sağlık harcamalarına daha fazla bütçe ayırabilmektedir. Bu harcamalar ile uzun ömürlü ve sağlık bireyler kast ederken, turizm aktivitelerin bakımından da daha çok turist adayını ifade etmektedir. Turizm faaliyetlerinde bireyleri seyahat etmeye yönlendiren sosyolojik, psikolojik nedenlerin yanında, teknolojik gelişme, ucuza tedavi gibi imkânların doğması da yön vermektedir. Bu çalışmada Türkiye için 1975-2019 dönemi arasında turizm ve C02 emisyonlarının sağlık harcamaları üzerindeki etkilerini ARDL sınır testi yaklaşımıyla incelemek amaçlanmıştır. Türkiye her yıl çok sayıda turisti ağırlamakta, turizm döviz kazancını artırmakta ve ekonomik büyümeye olumlu katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda turizm, C02 emisyonları ve sağlık harcamalarına dair sınırlı sayıda çalışma bulunduğundan, araştırma konusunun Türkiye’de etkileri araştırılarak literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, gelen yabancı turist sayısı, çalışma çağındaki nüfus ve toplam nüfus ile sağlık harcamaları arasında pozitif istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. C02 emisyonları ile sağlık harcamaları arasında ise negatif istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Energy plays a vital role in the continuation of production and consumption activities in a country. However, in order to meet these production activities, fossil fuels with high carbon content are used. This use negatively affects the living life and ecological balance. Due to the carbon gas emission caused by the fossil fuel used in production activities, it causes various diseases in humans through the respiratory system. On the other hand, deterioration of health quality due to deterioration of environmental quality can also affect the economic structure through various channels. In this context, it is possible to say that human health and environmental quality are closely related to each other. The development of technology, new methods and treatment methods, and the development of the understanding of quality in health services contribute to a healthier and longer life for individuals. Therefore, individuals can allocate more budget to health expenditures. While these expenditures mean long- lived and healthy individuals, it also refers to more tourist candidates in terms of tourism activities. In addition to sociological and psychological reasons that lead individuals to travel in tourism activities, the emergence of opportunities such as technological development and cheap treatment also directs them. In this study, it is aimed to examine the effects of tourism and CO2 emissions on health expenditures between 1975-2019 for Turkey with the ARDL limit test approach. Turkey hosts a large number of tourists every year, tourism increases foreign exchange earnings and contributes positively to economic growth. In this context, since there are a limited number of studies on tourism, CO2 emissions and health expenditures, it is aimed to contribute to the literature by investigating the effects of the research topic in Turkey. According to the results obtained, a positive statistically significant relationship was found between the number of foreign tourists, the population of working age and the total population, and health expenditures. A negative statistically significant relationship was found between CO2 emissions and health expenditures.
