Bithyniidae Familyası (Mollusca: Gastropoda): Tatlısu Salyangozlarının Taksonomik Özellikleri ve Yayılışı


Odabaşı D. A.

in: Türkiye Salyangozları Tatlı Su ve Acı Sular, Serap Koşal Şahin,M. Zeki Yıldırım, Editor, Istanbul University Press, İstanbul, pp.125-131, 2025

  • Publication Type: Book Chapter / Chapter Research Book
  • Publication Date: 2025
  • Publisher: Istanbul University Press
  • City: İstanbul
  • Page Numbers: pp.125-131
  • Editors: Serap Koşal Şahin,M. Zeki Yıldırım, Editor
  • Çanakkale Onsekiz Mart University Affiliated: Yes

Abstract

Bithyniidae familyasına ait tatlısu salyangozları genellikle 5-10 mm boyunda konik kabuklara sahiptir. Amerika kıtasında Bithynia tentaculata dışında doğal olarak bulunmazlar. Avrupa ve Türkiye'de Bithynia ve Pseudobithynia cinsleri bu familyayı temsil eder. Akdeniz çevresi, özellikle Türkiye ve Yunanistan, Bithynia'nın tür çeşitliliği bakımından zengin olduğu bölgelerdir. Pseudobithynia cinsinin dağılımı Yunanistan, Türkiye ve Doğu Akdeniz'de yoğunlaşmıştır. Türkiye'de bu familyanın ilk kaydı Pseudobithynia pentheri olup, günümüzde Türkiye iç sularında çoğu endemik olan 11 Bithynia ve 5 Pseudobithynia türü tespit edilmiştir. Bithyniidae üyelerinin kabuk morfolojisiyle cins ve tür ayrımı yapılamaz. Bithynia'nın erkek üreme organlarında penis eki ve tübüler yapılar varken, Pseudobithynia'da bu yapılar yoktur. Moleküler çalışmalar da bu iki cinsi ayırır. Erkek üreme organları taksonomik karakter olarak kullanılırken yaş, mevsim ve fizyolojik durum gibi değişkenler dikkate alınmalıdır. Radula diş sayısı ve konumu taksonomik karakter olarak geçerli değildir, ancak embriyonik kabuk bu amaçla kullanılabilir. Bithynia tentaculata makrofitler ve sert substratlar üzerinde otlayarak beslenir, kışın çamura gömülür. Laboratuvar ortamında yeşil alg süspansiyonları ile beslenebilir. Bithynia bireylerinin bağırsak içerikleri genellikle detritus ile doludur. Çiftleşme sırasında erkek, dişinin kabuğuna monte olur ve penisini dişinin vajinal kanalına uzatır. Caeonogastropoda alt sınıfındaki birçok taksonun yaşamının ilk yılında eşeysel olgunluğa ulaştığı bildirilse de, Bithyniidae familyası için böyle bir bilgi yoktur. Genellikle bir popülasyonda dişiler sayıca fazla olsa da, bazı durumlarda popülasyondaki erkek ve dişi oranı dengededir. Bu familyaya ait taksonların akarsu ve göl habitatlarında yaşadığı bildirilmiştir.