Dumanlı Köyü ’nde (Çanakkale - Türkiye) Asbest Maruziyetinin Tıbbi Jeoloji Açısından Değerlendirilmesi; Disiplinler Arası Bir Çalışma


Yiğitbaş E., Mirici A., Bakar C., Tunç İ. O., Şengün F.

Maden Tetkik ve Arama Dergisi, cilt.151, ss.251-262, 2015 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 151
  • Basım Tarihi: 2015
  • Doi Numarası: 10.19111/bmre.58363
  • Dergi Adı: Maden Tetkik ve Arama Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.251-262
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Biga Yarımadası genel jeolojik nitelikleri ve doğal kaynak çeşitliliği yanı sıra önemli tıbbi jeoloji sorunları bakımından da oldukça ilginç bir bölgedir. Bölgenin muhtemel tıbbi jeolojik sorunlarının başlıcaları; doğal radyoaktivite, içme sularında metal/mineral kirliliği, asit kaya/maden drenajı, jeotermal ve diğer su kaynaklarında kalite sorunu, vb olarak sayılabilir. Bu kadar geniş tıbbi jeolojik sorunlara sahip olan Biga Yarımadası’ndaki kritik bir bölgede asbest maruziyeti tıp ve yerbilimcilerden oluşan bir grup tarafından incelenmiştir. Araştırma Kuzeybatı Anadolu’da Biga Yarımadasının kuzeybatısında, Çanakkale ilinin Lapseki ilçesine bağlı Dumanlı köyü ve çevresinde sürdürülmüştür. Çanakkale İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 2011 yılında Dumanlı köyünde 3 ve yakınındaki Çamyurt köyünde 1 adet mezotelyoma vakası tespit edilmiştir. Bunun üzerine yer bilimciler ile Göğüs Has- talıkları ve Halk Sağlığı uzmanlarından oluşan bir çalışma grubu tarafından bölgede araş- tırmalar yapılmıştır. Çalışmalar yer bilimlerinde ve sağlık bilimlerinde eş zamanlı ve para- lel olarak sürdürülmüştür. Dumanlı köyü çevresinde asbestiform mineraller ileri derecede makaslamaya uğramış (sheared) serpantinitler içerisinde yer almaktadır. Serpantinitler böl- gede yaygın mostra veren ve mikaşist, gnays, mermer litolojilerinden oluşan Çamlıca me- tamorfikleri içinde tektonik dilim ve mercekler halinde bulunmaktadır. Bu doğrultu atımlı sistem içerisindeki gerilme-makaslama alanlarında asbestiform mineral damarları gelişmiştir. Petrografik ve mineralojik tayinler bu minerallerin başlıca klinokrizotil, lizardit ve antigorit ile aktinolit olduğunu göstermiştir. Yerbilimleri çalışmalarına paralel olarak, köy- de son beş yılda gerçekleşen ölüm nedenlerinin saptanması amacıyla sözel otopsi çalışma- ları ile solunum fonksiyon testleri ve radyografik tetkikler yapılmıştır. Radyolojik patoloji ile asbest maruziyeti arasında anlamlı korelasyon saptanmış, bu olgularda maruziyet süre- sinin 23-80 yıl arasında değiştiği anlaşılmıştır.