Research Information System
Trakya Üniversiteler Birliği Lisansüstü Öğrenci Kongresi, Turkey, 29 - 30 April 2016, pp.17, (Summary Text)
İzostatik sebepler, arzın astenosfer katmanı üzerinde yüzen litosferin düşey konumunu dolayısıyla kabuğun üst yüzeyinin düzeyini (topoğrafyayı) belirler. Topoğrafya izostatiyi kullanarak hesaplanabilir. Hesaplanan topoğrafya, normal şartlarda, gözlemsel topoğrafyayla uyumludur. Bunlar uyumlu değilse uncompensation (izostatik dengesizlik) mevzu bahistir. Aralarındaki fark fark (residual) topoğrafyadır. Eğer gözlemsel fazlaysa eksik-kompansasyon ki; bu durumda gözlemsel topoğrafya yüzdürme dışında ek bir kuvvetle destekleniyor demektir, tersiyse fazla-kompansasyon (over-compensation) var demektir ve bu durumda fark negatiftir. Ek kuvvetin varlığı, kabuğu yükselttiği gibi deforme edebileceği veya hareketlerini de belirleyebileceği için önemi haizdir. Dolayısıyla bu bilgi değerlendirilerek Batı Anadolu için, verilerle tutarsız ya da bölgenin bilinen anormalliklerine açıklama getiremeyen daha önceki çok çeşitlilik gösteren bir çok modelin aksine, önemli anomali sunan verilerle tutarlı olabilecek, güvenilir jeodinamik modeller geliştirilebilir.Jeodezik ölçümler, aktif faylar, sıyrılma fayları ve ince kabuk Batı Anadolu’nun genişleme rejimi içerisinde olduğunu göstermektedir. Taraçalar ve gömük menderesler gibi bazı özel jeomorfolojik göstergeler, astenosferik konveksiyona bağlı dinamik topoğrafya modelleri, yüksek Bouguer gravite değerleri ve topoğrafya/serbest hava gravite girişimi bölgenin yüksekte bulunduğunun delilleridir. Diğer taraftan, yüksek ısı akısı ve düşük Curie derinliği kabuğun sıcak olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak, sismik tomografi modellerine göre kabuğun altındaki seviyelerde ısıtılmış, genişletilmiş ve yükseltilmiş astenosferi temsil eden düşük yoğunluklu bölgeler bulunmaktadır. Ayrıca, ilksel fark topoğrafya modelleri az-kompansasyona işaret etmektedir. Eldeki bu belirtilere göre bölge belirgin olarak bir genişleme rejimi içerisindedir fakat buna mukabil olarak çökmesi beklenirken yükselmektedir. Buna sebep olan kuvvetlerin varlığının, bölgenin neo-tektonik modelinin geliştirilmesinde kritik rolü vardır.İlksel fark topoğrafya modellerinde litosferik manto kalınlığı sabit alınmış veya göz ardı edilmiştir. Daha ayrıntılı ve bilhassa litosferik mantoya dair verilerin kullanılması ile daha doğruya yakın hesaplamalar yapılabilecektir. Bunun için, farklı manto ve kabuk modellerine göre izostati hesaplamaları yapılmalı ve sonuçların farklılıkları kritik olarak tartışılmalıdır. Dolayısıyla yerbilimsel gözlemlerle ve verilerle tutarlı ya da anormalliklere açıklama getirebilen sonuçlar ortaya konulabilecektir. Bu amaçla Batı Anadolu bölgesinde yapılmış tüm kabuk ve litosferik manto yapısı ve mümkün olduğu yerlerde bunların alt katmanlarının geometri ve yoğunluklarına dair çalışmalar taranmış ve derlenmiştir. Önerilmiş modeller ve değerler kritik bir bakış açısı altında değerlendirilerek güvenilir bir veri seti oluşturulmuştur. Ayrıca, tutarsız kısımlar belirlenerek kaçınılması gereken ya da yorumlamalarda dikkat edilmesi gereken hassas unsurlar olarak netleştirilmiştir.