Akademik Veri Yönetim Sistemi
Arkeoloji Dergisi, cilt.2, sa.31, ss.1-22, 2023 (Hakemli Dergi)
Yukarı Mezopotamya Neolitik Dönem yerleşimlerinde sürdürülen yeni kazı ve araştırmalar bugüne kadar bildiklerimizden farklı veriler sunmuştur. Bu veriler Neolitik Dönem’e ilişkin eksik bilgilerimizi tamamlamakla birlikte düşünülenden farklı bir tablo ortaya koymaktadır. Böylece, Yakındoğu tarihöncesi arkeolojisinde ve özellikle Yukarı Mezopotamya’ da, uzun süre kabul gören mimari deneyimler, yerleşim stratejisi ve soyal yapı gibi kavramların yeniden sorgulanması gerekliliği açığa çıkmıştır. Bu makale, Yukarı Mezopotamya dağ-ova geçiş bölgesindeki Son-PPNB - İlk Çanak Çömlekli Neolitik bir yerleşim yeri olan Sumaki Höyük’ ün mimarisi ve yerleşim düzenindeki farklılaşmanın nedenselliklerini ortaya koymaktır. Ayrıca, bu çalışma Sumaki Höyük özelinde Neolitik Dönem insanlarının bilinçli veya bilinçsiz olarak doğal ortamı nasıl kullandığını, fiziki ya da sosyal ortamı hangi oranda şekillendirdiğini de tartışmaktadır. Ancak çalışmanın asıl amacı, GÖ 9000-8100 yılları arasında Yukarı Mezopotamya kültürel devinim sürecine dair tartışmalara Sumaki Höyük Neolitik yerleşmesi ve mimari verileriyle katılmaktır.
Recent excavations and research in Neolithic sites in Upper Mesopotamia have yielded different data from what we know. These data complement our incomplete knowledge of the Neolithic Period and present another picture than previously thought. Thus, the long-accepted notions of architectural experimentation, settlement strategy and social structure in Near Eastern prehistoric archaeology, especially in Upper Mesopotamia, need to be re-examined. This article intends to demonstrate the causality of variation in architecture and settlement pattern of Sumaki Höyük, between Late-PPNB and Early Pottery Neolithic settlement in the Upper Mesopotamian mountain-plain transition zone. Furthermore, this study also discusses how Neolithic groups consciously or unconsciously utilized the natural environment and to what extent they shaped the physical or social environment in Sumaki Höyük. Hence, this study’s primary purpose is to participate in the current discussions on the cultural dynamics of Upper Mesopotamia between 9000 and 8100 BC with the Neolithic settlement and architectural data of Sumaki Höyük.