Akademik Sanat, sa.19, ss.13-26, 2023 (Hakemli Dergi)
Masa, farklı dönemler ve akımlar boyunca Batı resim sanatında
yerini sağlamlaştırarak çevresini saran topluluklar ve üzerinde
bulunan çeşitli objelerle birlikte toplumların sanatsal, sosyolojik,
ekonomik ve diğer değişimlerinin bir göstergesi haline gelmiştir.
Bu çalışmada, Rönesans’tan Modern sanata kadar Batı resim
sanatına yön veren yaklaşımlar, masa üzerinden ele alınmış ve bu
yaklaşımları ortaya koyacak sanatçı ve eserleri seçilmiştir. Bu
çalışma, nitel araştırma yöntemi kullanılarak yürütülmüştür.
Çalışmada, Rönesans'tan Modern sanata kadar uzanan süreç içinde
Batı resim sanatına yön veren yaklaşımlar masa perspektifinden ele
alınmış, bu çerçevede sanatçılar ve eserleri seçilerek masanın
rolünün dönemsel değişimleri incelenmiştir. İnceleme sırasında,
eserler, görsel analiz ve tarihsel bağlam açısından
değerlendirilmiştir. Batı resim sanatında masanın rolü, sanattaki
egemenlik kiliseden saraya ve saraydan burjuvaziye geçişle birlikte
değişmiştir. Bu süreçte masa, bir yandan kompozisyonların
taşıyıcısı olurken, diğer yandan kompozisyonların bir yan unsuru
olarak kalmıştır. Rönesans, Barok veya sonraki sanat
yaklaşımlarında, resim yüzeyine yerleştirilen masanın kurgusu,
içinde bulunduğu sanatsal yaklaşımın gereğine göre değişirken
çevresinde ya da üzerinde yer alan figürler de toplumsal
dönüşümlerin sosyo-ekonomik ve kültürel yaşantıların güçlü
yansıtıcısı olmuştur. Örneğin Leonardo da Vinci, Son Akşam
Yemeği adlı resminde Rönesans sanat anlayışı içinde masayı,
tuvalin yatay eksenine uygun bir şekilde resim yüzeyine paralel
yerleştirirken Paul Rubens yine Son Akşam Yemeği adlı resminde
yüzeye diyagonal yerleştirerek Barok sanat yaklaşımın gereğini
masa figürü üzerinden yansıtmıştır. 19. yüzyılın ortalarına
gelindiğinde ise John Everett Millais, Lorenzo ve Isabella adlı
resminde evliliğe hazırlık içinde bir genç çiftin çevresinde cereyan
eden komplonun dramatik etkisini, masa çevresine topladığı
figürlerle gözler önüne sermiştir. Kısacası yüzyıllar boyunca gelen
değişimler sanatsal yaklaşımları olduğu kadar masayı çevreleyen
figürleri de değiştirmiştir.
Anahtar Kelimeler: Masa, rönesans, barok sanat, batı sanatı,
toplumsal değişimler, kompozisyon, figür