Akademik Veri Yönetim Sistemi
18. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Konya, Türkiye, 5 - 09 Ekim 2015, ss.751-752
Giriş ve Amaç: Araştırma, Çanakkale 112 Acil Sağlık Hizmetlerinin 2009 yılından 2013 yılına kadar Bozcaada ve Gökçeada üzerinden sevk ettiği vakaların ambulans hasta kayıt formlarında belirtilen zaman, yer ve ambulans türü özelliklerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı-kesitsel tipte epidemiyolojik bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, 01.01.2009 ile 31.12.2013 tarihleri arasında Bozcaada ve Gökçeada üzerinden sevk edilen vakaların ambulans hasta kayıt formlarının tamamı oluşturmaktadır. Araştırmada 1.144 form incelenmiştir. Araştırma verileri; 112 il ambulans servisi ambulans kayıt formları ve elektronik veri tabanındaki verilerin derlenerek yeniden oluşturulan formlara aktarılmasıyla toplanmıştır. Kayıt formlarına aktarılan bilgiler incelendikten sonra SPSS 15.0 programına girilerek ambulans sevklerinin zaman (yıl, mevsim, ay, saat) ve yer (sevk eden istasyon/bölge) özelliklerinin tanımlayıcı ve bazı değişkenler arasında ki-kare ve tek yönlü anova istatistikleri verilmiştir. Araştırmanın yapılabilmesi için Hacettepe Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu Başkanlığı’ndan (11.12.2013 tarih ve 16969557-1202 sayılı izni) ve T.C. Çanakkale Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü’nden (17.01.2014 tarih ve 32997411-770-130 sayılı izni) gerekli izinler alınmıştır.
Bulgular: Araştırma kapsamında incelenen formlarda sevklerin %28,1’i 2012 yılında, %39,5’i yaz mevsiminde, %16,6’sı temmuz ayında, %17,9’u pazartesi günü, %37,1’i 12:00-17:59 saatleri arasında, %61,5’i Gökçeada üzerinden gerçekleştirilmiştir. Adalardan ambulans araçları türlerine göre vaka sevkleri en fazla kara ambulans (feribot aracılığıyla) aracılığıyla yapılmıştır. Bozcada üzerinden kara ambulansın ve Gökçeada üzerinden deniz ve hava ambulanslarının daha fazla kullanıldığı bulunmuştur. Hava ambulans hizmeti deniz ve kara ambulans hizmeti kullanımını ters yönlü olarak etkilemektedir. Sevk sırasında değişen ambulanslar arasından en fazla üç ambulanslı sevkler (Kara-deniz-kara ve kara-hava-kara ambulansları) kullanılmıştır. Bozcaada üzerinden yapılan sevk süreleri daha kısa çıkmıştır (Toplam nakil süresi ortalaması 57 dakika [S=26, min-maks. 28-140 dakika] ve ortancası 45 dakikadır). Adalardan deniz ambulansların yaptığı sevklerde ara nakil noktası olarak en fazla kullanılan liman Çanakkale limanıdır. Bozcaada üzerinden 00:00-05:59 saatleri arasında Gökçeada’ya göre daha fazla (p<0,001) ve 18:00-05:59 saatleri arasında kara ambulansı ile diğer ambulans türlerine göre daha fazla sevk yapıldığı bulunmuştur (p<0,001). Çanakkale adalar sevklerinde ambulans türlerine göre 2010 yılında hava ambulansın diğer yıllara göre daha fazla kullanıldığı istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,001). Adalardan tüm ambulansların sevkte değişen ambulans nakil yollarına göre Kara-Hava-Kara tıbbi nakil yolunun kullanımının diğer nakil yollarına göre daha fazla kullanıldığı bulunmuştur [F(4-768) =77,488; p<0,001].
Sonuç ve Öneriler: Elde edilen zaman, yer ve ambulans türü bulgularından yararlanılarak her iki adaya yönelik tıbbi nakil hizmeti daha iyi organize edilebilir. Sistemin afetlerde de kulanılıp kullanılamayacağı üzerinde çalışma yapılmalıdır.
Anahtar sözcükler: 112 Acil Sağlık Hizmetleri, Bozcaada, Çanakkale, Gökçeada, Tıbbi Nakil,