Akademik Veri Yönetim Sistemi
Çanakkale Tarımı Sempozyumu (Dünü, Bugünü ve Geleceği), Çanakkale, Türkiye, 10 - 11 Ocak 2011, ss.255-270
Mann-Kendall Sıra İlişki Katsayısı ve En Küçük Kareler Doğrusal Regresyon çözümlemelerine göre, Çanakkale ili yağışlarında 1970’lerde başlayan belirgin bir azalma eğilimi görülür. 1990’ların başında hafif bir artış gözlenmekle birlikte, sonrasında yeniden istatistiksel olarak anlamlı olmayan bir azalma eğilimi egemen olmuştur. Hava sıcaklığı dizilerindeki değişimler göz önüne alındığında, 1990’ların başından itibaren özellikle ilkbahar ve yaz ortalama sıcaklıklarının önemli düzeyde arttığı, bunun sonucunda da yıllık ortalama hava sıcaklıklarının 1990’larla birlikte istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yükseliş eğiliminde olduğu görülmektedir. Bu yükseliş, 1960’larla birlikte ortalama minimum sıcaklıklarla ortaya çıkan anlamlı yükselme eğilimiyle yakından ilişkilidir. Çanakkale yöresi için gelecek öngörülerine bakıldığında ise; 1961-1990 ortalama değerlerine göre 2080 yılına kadar ortalama ve maksimum sıcaklıklarda 4-5 oC, minimum sıcaklıklarda 6-7 oC’lik bir artış öngörülmektedir. Aynı dönem içerisinde yağışlarda da belirgin bir azalmanın olacağı öngörülmektedir. Bu yüzden, gerek yağışların azalması ve gerekse sıcaklığın artması nedeniyle kuraklığın, tarımsal üretimde kısıtlayıcı faktör olarak ortaya çıkması olasıdır. Bu nedenle, gelecek on yıllarda kurağa dayanıklı zeytin, bağ, badem gibi meyve türleri ile kışlık olarak yetiştirilen buğday, arpa, fiğ türlerinin öne çıkacağı beklenebilir. Sulu koşullarda yetiştirilen bitki türlerinde de, az su tüketen ve transpirasyon (terleme) katsayısı düşük çeşitlerin geliştirilmesi önerilir. Bu amaçla, ıslah çalışmalarının kurağa ve sıcağa dayanıklı tür ve çeşitlerin geliştirilmesine odaklanması, iklim değişikliğine uyum açısından da yararlı olacaktır. Ayrıca, hayvansal üretimde mevcut kaynakları daha iyi değerlendirdiği dikkate alındığında, koyun ve özellikle keçi yetiştiriciliğinin gelecekte öncelikli üretim sektörleri haline gelmesi olasıdır.
Anahtar kelimeler: İklim değişikliği ve değişkenliği, Mann-Kendall ve Spearman sıra illişki katsayısı sınamaları, en küçük kareler doğrusal regresyon eğilim sınaması, Çanakkale yöresi, tarımsal üretim.
According to the analyses of the Mann-Kendall Rank Correlation Coefficient and Least Squares Linear Regression, a significant decrease in Çanakkale precipitation that started in the 1970s has been evident. Although there is an observed slight increase in the early 1990s, an insignificant trend has been again dominated after that rainy period. As for the observed variations in air temperature series, it is seen especially in spring and summer that mean temperatures have increased significantly, resulting in an increasing tendency in annual mean air temperatures with the 1990s. This rise has been closely related to the significant increase in the average minimum temperatures since the 1960s. In terms of future projections for the Çanakkale district, it is predicted that the average mean and maximum temperatures would increase as about 4-5 oC, average minimum temperatures would increase as about 6-7 oC compared to average values of 1961-1990 period by the year 2080. Significant reductions in precipitation amounts have also been expected during the same period. Consequently, it is likely that drought would be a limiting factor in agricultural production due to both decrease in rainfall amounts and increase in temperatures. Therefore, drought-resistant olives, vineyards and almond species, and winter grown wheat, barley and vetch species may be expected to be important in the future decades. Less water consuming and low-transpiration coefficient varieties are also recommended for the plant species grown in irrigated conditions. To this end, it will be useful to focus on the development of drought and heat resistant species and varieties with respect to the adaptation to climate change. Besides, the sheep and especially goat breeding is likely to become the primary production sectors in the future, because they better evaluate the current resources in the livestock production.
Key words: Climate change and variability, Mann-Kendall and Spearman Rank correlation coefficient tests, least squares linear regression trend test, Çanakkale district, agricultural production.