Üniversitenin Kalbi: Kütüphaneyi yeniden tasarlamak


Avci D. S.

2.Lisansüstü Öğretmen Çalışmaları Kongresi, Balıkesir, Türkiye, 25 - 27 Mayıs 2023, ss.38-39

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Balıkesir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.38-39
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Ülkemizde son yıllarda üniversite sayısında hızlı bir artış yaşansa da, mezunların nitelik ve işsizlik sorunları çığ gibi büyümekte; bu da üniversitenin işlevi ve amacı bağlamında belirli adımlar atılmasını zorunlu hale getirmektedir. Bilgi teknolojilerinin hızla ve kaçınılmaz bir şekilde gelişmesi tüm dünyada yükseköğretimin işlevine yönelik pek çok eleştiriyi beraberinde getirse de, üniversiteler halen öğretim ve araştırmanın merkezi olma konumunu korumaktadır. Değişen koşullar altında yükseköğretimde “öğretim kültüründen öğrenme kültürüne geçiş” algısı oluşturmak çağın gereklilikleri arasında yer alırken kütüphaneler tüm paydaşlar için geçmişten günümüze, bu amaca hizmet eden kurumlar olarak görülebilir. Kurum kütüphanelerinin yalnızca canlandırılması ve dinamik bir öğrenme kaynağı olmasından öte; entelektüel toplumun ve akademik girişimin inşasında en önemli unsur halini alması düşüncesinden hareketle; kütüphanenin, üniversitenin “kalbinde” yer aldığı, yalnızca akademik bir kütüphane olarak değil; “üretim merkezi” halini aldığı bir kütüphane tasarımı önerilmektedir. Modelde; üniversitenin, öğretme kültüründen öğrenme kültürüne geçiş yapılmasıyla değişen rollerine vurgu yapılmış, ilerlemeci felsefenin demokratik bir ortamda dinamik bilgi akışının kişiyi hayata hazırladığı düşüncesinden hareketle ilk olarak; kütüphane, kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap verir nitelikte, “Maslov’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramı” esas alınarak, beş farklı düzeyde, iç ve dış özellikleriyle düzenlenmiştir. Her boyutuyla, kütüphane kullanıcılarının ve paydaşların ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olan bu yapı, yükseköğretimde “değişimin kütüphane merkezli olmasına” vurgu yaparken, “merkezinde kütüphane ve bileşenleri olan” bir yükseköğretim kurumuna da işaret etmektedir. Ayrıca çalışmada, Hizmet Tasarım sürecinin kullanıcı davranışları açısından aksiyolojik bağlamda incelenmesiyle “Kütüphane Hizmetleri Değerleri Teorisi” ortaya konmuştur. Teoriye göre, kütüphane kullanma davranışı fonksiyonel, sosyal, epistemik ve duygusal olmak üzere dört farklı kategoride tanımlanmıştır. Son olarak bahsi geçen değerler bileşenlerine ayrılarak detaylandırılmış; değerlere ait hizmetler örneklendirilerek gerekçelendirilmiş; teorinin uygulamaya geçirilmesi durumunda nasıl şekilleneceği ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden kuram oluşturma deseni kullanılmış, varolan yükseköğretimde kütüphane kavramı farklı bir yaklaşımla ele alınarak değerlere ilişkin yeni bir teori ortaya konmuştur. Bu çalışmada, değişimin kaçınılmaz hale geldiği yükseköğretimde kütüphane, her açıdan detaylı şekilde ele alınmış; kütüphanenin bir sıçrama tahtası olarak görülürse kurumun, şehrin, bölgenin ve ülkenin ihtiyaçlarına cevap veren bir yapıyla, ülkemizin muasır medeniyetlerin yanında yer almasına eşsiz katkılar yapabileceği vurgulanmıştır.