Akademik Veri Yönetim Sistemi
Paradigm Press Ltd., Çanakkale, 2022
Tetraizoindollerin
türevleri olan ftalosiyaninler, kendilerine has simetri, elektron
delokalizasyonu ve düzlemsellik özelliklerinden dolayı kimya alanında önemli
bir yere sahiptir (Stuzhin ve Khelevina, 1996). Ftalosiyaninler birçok sektörde
farklı işlevsel özellikte kullanılmaktadır. Bu sektörler arasında yakıt
hücreleri uygulamaları, tıp alanında kanserin fotodinamik terapisi, güneş
pillerinde fotosensörler, optik bilgisayarların okuma-yazma-algılama
disklerinde kullanımı ve lazerli boyama sistemleri gösterilebilir. Bu uygulama
alanlarının yanı sıra iletkenlik ve eşsiz elektronik dağılımı gibi farklı fiziksel
ve kimyasal özellikleri de tespit edilen ftalosiyaninler, farklı sektörlerde
kullanılmak üzere yeni araştırmalara ışık tutmaktadır.
Ftalosiyanin
iskeletine periferal/non-periferal pozisyonlarının farklı türde sübstitüentler
ile uyumlu olması sayesinde birçok işlevsel ve inovatif malzemelerin
üretilmesine imkân sağlayabilmektedir. Fonksiyonel grup içermeyen
ftalosiyaninlerin farklı organik çözücülerde ve suda çözünmesi kimyasal olarak
mümkün değildir. Bu özelliği birçok alanda dezavantaj olarak görülebilir ancak
farklı uzun ve hacimli grupların yapıya eklenmesi ile bu sorun ortadan
kaldırılmaktadır. Yapıya katılan gruplar sayesinde oluşan yeni moleküller,
kendilerine has özellikleri ile farklı fonksiyonel malzemelerin üretimine
olanak sağlamaktadır (Sirlin vd., 1987). Donör gruplarını taşıyan makrohalkalı
gruplar farklı türde metal iyonlarını bağlayabilecek özelliklere de sahiptir.
Makroaza halkaları geçiş metalleri ile metal kompleksi oluştururken oksijene
ihtiva eden dönor gruplar ise alkali metaller ile katılma bileşikleri
oluşturmaktadır (Koray vd., 1986).
Neredeyse her metal ile koordine olabilme yapısına sahip olan ftalosiyaninlerin bugüne kadar 70’ ten fazla metal kompleksi sentezlenmiş ve sentezlenen bu yapılar farklı sektörlerde kullanılmak üzere deneysel olarak incelenmiştir (Garcia vd., 1998). Bütün bu özelliklerinden dolayı ftalosiyaninler, özellikle kimyacılar ve malzeme mühendisi ayrıca farklı disiplinler arası bilim dalında çalışan bilim insanları tarafından büyük ilgi görmektedir.