COVID-19’un zayıf halkası: Yaşlı nüfus


Ek ., Özözen Kahraman S., İlhanlı H.

Türk Coğrafya Dergisi , sa.76, ss.33-44, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2020
  • Doi Numarası: 10.17211/tcd.809688
  • Dergi Adı: Türk Coğrafya Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.33-44
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Öz

Aralık 2019’da ilk olarak Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkıp, kısa zamanda tüm kıtalara yayılan salgın her ulusu farklı boyutlarda etkilemiştir. Covid-19 bireyler arasında ayrımcılık yapmadığı halde toplumun dezavantajlı kesimini oluşturan yaşlı gruplar üzerinde, hastalığın seyri ve ölüm oranları açısından ağır bir yük oluşturmaktadır. Özellikle ilave hastalığı bulunanlarda ve 65 yaş üzerinde yoğunlaşan ölümler salgının belirli bir kitleyi hedef aldığını göstermiştir. Dolayısıyla pandemi kökenli yaşlı ölüm oranları, yaşlılığın ve diğer göstergelerin kullanıldığı geniş bir yelpazede ele alınarak, uluslararası karşılaştırılmalı bir tabloyla daha net görülmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda 25 Eylül tarihine kadar vaka sayısı 5000 üzerinde olan 85 ülke örneklem grubuna seçilmiştir. Covid-19 vaka/ ölüm oranları ile ülkelerin yaşlanma süreçleri arasında bir ilişki olup olmadığını anlayabilmek için Kümeleme Analizi kullanılmıştır. Bunun sonucunda ortaya çıkan 5 kümenin Covid-19 kaynaklı yaşlı ölüm oranlarıyla ilişkisi merkeze alınıp, uluslararası karşılaştırmalar yapıldığında Covid-19/yaşlı-ölüm ilişkisi daha net anlaşılmıştır. En yaşlı olan birinci kümeden, en genç olan son kümeye doğru Covid-19 kaynaklı yaşlı ölümlerin azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca gelişmiş ülkelerin Covid-19 kaynaklı yaşlı ölümleri, gelişmemiş ülkelere göre daha yüksek çıkmıştır. Covid-19 kaynaklı yaşlı ölümlerin yoğun olduğu ülkelerde ise potansiyel destek oranı düşük çıkmıştır. Temiz suya erişim, toplam gelirde sağlık harcamaları oranı ve kabinedeki kadın temsilci oranının, Covid-19 kaynaklı yaşlı ölümleri ile zayıf bir ilişkisi bulunmuştur. Salgın kaynaklı yaşlı ölüm oranının, sosyo-ekonomik, sağlık ve politik göstergelerden oluşan 11 faktör ile ilişkisi incelenmek için Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi yapılmıştır. Bunun sonucunda ise Covid-19 kaynaklı yaşlı ölüm oranı ile diğer değişkenler arasında pozitif orta düzeyde bir varyans bulunmuştur. Çalışmanın son safhasında ise Türkiye’deki yaşlı nüfusun Covid-19 ölüm oranı ve mevcut salgın yönetimi değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19Yaşlı ölümleriYaşlılık oranıMekânsal dağılışPandemi