Yeni İş Yeri Riskleri Ve Yapay Zekânın İş Sağlığı Ve Güvenliğinde Kullanımı


Motorcu A. R., Murat B.

Mühendislik ve Multidisipliner Yaklaşımlar, Prof. Dr. Abdulkadir Güllü,Dr. Öğr. Üyesi Senai Yalçınkaya, Editör, Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları, İstanbul, ss.369-402, 2021

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2021
  • Yayınevi: Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Sayfa Sayıları: ss.369-402
  • Editörler: Prof. Dr. Abdulkadir Güllü,Dr. Öğr. Üyesi Senai Yalçınkaya, Editör
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Endüstri 4.0 ile birlikte iş yaşamında köklü değişimler meydana gelmiş olup halen uygulanmakta olan İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) tekniklerinde ve risklerinde önemli değişiklikler meydana getirmiştir. Üretim olgusundaki bu değişimler ile birlikte iş yerlerinde günümüz İSG tekniklerinin yetersiz kalacağı değerlendirilmektedir. Gelinen aşamada robotlar, giyilebilir destek kıyafetleri (eksoskeletonlar), Yapay Zekâ (YZ) tabanlı izleme, akıllı Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) ve iş birlikçi robotların (cobotlar) iş yerlerinde artan bir oranda kullanılması ile yeni iş risklerinin ortaya çıkacağı değerlendirilmektedir. Tüm bu değişimler İSG’nin daha karmaşık ve yönetilmesi zor bir süreç olmasına neden olabilecektir. Bu nedenle, diğer disiplinlerde olduğu gibi, İSG alanında da YZ uygulamalarının kullanılarak başarılı ve yüksek doğrulukta risk analizi, kaza analizi ve tahmini yapılarak güvenli işyerlerinin oluşturulabileceği değerlendirilmektedir. Bu çalışmada İSG alanında YZ teknikleri kullanılarak geliştirilen araştırmalar ve iyi uygulama örnekleri değerlendirilmiştir. Bu derleme çalışması sonucunda İSG alanında YZ çalışmalarının uzman sistemler, makine öğrenmesi ve veri madenciliği alt başlıkları altında toplandığı görülmüştür. Alan bazında yapılan çalışmalarla birlikte piyasada da satışa sunulan YZ uygulamalarının mevcut olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak; yapılan çalışmalar neticesinde risk değerlendirmesinin daha kısa zamanda ve insan hatasında arındırılmış olarak yapıldığı, kaza tahmin modellerinin yüksek doğrulukta tahminlerde bulunduğu, kaza kök nedenlerinin oldukça etkin olarak tespit edilebildiği ve geliştirilen modellerin oldukça başarılı sonuçlar verdiği görülmüştür. Sağlıklı çalışan ve güvenli iş yerlerinin oluşturulabilmesi günümüz endüstriyel şartlarında YZ uygulamalarının kullanılarak daha etkili sağlanabileceği tahmin edilmekte olup ilerleyen süreçte daha fazla kullanım alanı bulacağı değerlendirilmektedir.