Ametistin Seramik Sır Birleşeni Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması

4. Uluslararası Balkanlar, Anadolu, Kafkasya Ve Türkistan Coğrafyası Sanat, Kültür, Tarih Ve Folklor Kongresi, 24 Eylül - 26 Kasım 2024

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Sır; seramik bünye üzerinde belli sıcaklılarda cam yapı oluşturan kimyasal karışımlardır. Seramik yüzeylerin dekorasyonunda kullanılan sırlar, sadece görsel çekiciliği artırmakla kalmaz, aynı zamanda seramiğin dayanıklılığını ve kullanışlılığını da etkiler. Bu bağlamda, sırların içeriklerinin ve bileşenlerinin araştırılması, seramik sanatına katkıda bulunacak önemli bir bilimsel çalışmalardır.

Tarih boyunca ametist, güzelliği ve mistik özellikleri nedeniyle değerli bir mineral olmuştur. Genellikle magmatik ve metamorfik kayaçlarda, hidrotermal damarlarda ve jeotermal aktivitenin yoğun olduğu bölgelerde oluşur. Ametist, genelde mücevherat ve dekoratif objelerde yaygın olarak kullanılmıştır. Bu kullanımlarının yanı sıra, seramik sırlarının bileşiminde yaratacağı etkinin konusu, literatürde yeterince araştırılmamış bir alandır. Yaptığımız çalışmada ametist mineralinin %99’ nun kuvars olduğunu tespit ettik. (24-ARK0018-ARKX-01-bef2 Numune no, XRF Analiz Sonucu, ÇOBİLTUM ). Bu kristalin araştırılmama sebebinin bu olduğunu düşünmekteyiz.

Araştırmanın temel amacı, farklı miktarlarda ametist içeren sırların seramik yüzeylerdeki etkilerini deneysel olarak incelemektir. Elde edilen sonuçlar, ametistin sır bünyesinde renk, parlaklık, yüzey dokusu gibi özellikler dışında, satın alınan kuvarsla karşılaştırılmış ve sonuçların değerlendirilmiştir. Ayrıca, ametist katkılı sırların estetik ve sanatsal potansiyeli değerlendirilerek, seramik sanatındaki kullanılabilirlik açısından uygunluğu tartışılmıştır.

Sonuç olarak, yüksek ametist oranlı denemelerde, 1200°C'de sırda beklenen pekişmenin sağlanamadığı ve sırın bünyeden kavladığı gözlemlenmiştir. %40, %50 ve %60 Ametist karışımı 1200°C pişirim sıcaklığında ametistin sırın parlaklığını artırdığı ve hafif sarımsı bir renk aldığı tespit edilmiştir. Üleksit oranının artırıldığı denemelerde, 1000°C pişirim sıcaklığında akışkan olmayan şeffaf sır oluşumu gözlemlenmiştir. Bu karışımların yapılan ürün çalışmaları için uygun olduğu düşünülmektedir. Ametist katkılı sırların, özellikle yüksek üleksit oranları ile bir araya geldiğinde, estetik ve işlevsel açıdan üstün sır özellikleri sergilediği görülmüştür.

Glazes are chemical mixtures that form a glass structure on the ceramic body at certain temperatures. Glazes used in the decoration of ceramic surfaces not only increase the visual appeal, but also affect the durability and usefulness of the ceramic. In this context, the investigation of the contents and components of glazes are important scientific studies that will contribute to ceramic art.

Throughout history, amethyst has been a valued mineral for its beauty and mystical properties. It usually occurs in igneous and metamorphic rocks, hydrothermal veins and in areas of intense geothermal activity. Amethyst has been widely used in jewellery and decorative objects. In addition to these uses, the subject of its effect on the composition of ceramic glazes is an area that has not been sufficiently investigated in the literature. In our study, we determined that 99% of the amethyst mineral is quartz (Sample no. 24-ARK0018-ARK-X-01-bef2, XRF Analysis Result, ÇOBİLTUM). We think that this is the reason why this crystal was not investigated.

The main aim of the research is to experimentally investigate the effects of glazes containing different amounts of amethyst on ceramic surfaces. The results obtained were compared with purchased quartz and the results were evaluated, except for properties such as colour, gloss and surface texture of amethyst in the glaze. In addition, the aesthetic and artistic potential of amethyst added glazes were evaluated and their suitability in terms of usability in ceramic art was discussed.

As a result, in the trials with high amethyst content, it was observed that the expected consolidation of the glaze could not be achieved at 1200°C and the glaze was scorched from the body. 40%, 50% and 60% amethyst mixtures were found to increase the gloss of the glaze at 1200°C firing temperature and to have a slightly yellowish colour. In the trials where the proportion of ulexite was increased, non-fluid transparent glaze

formation was observed at 1000°C firing temperature. These mixtures are considered to be suitable for the product studies. It has been observed that amethyst doped glazes, especially when combined with high urlexite ratios, exhibit aesthetically and functionally superior glaze properties.