Demans Tanılı Bireylerde Mindfulness Temelli Stres Azaltma ve Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi Programının Etkisi: Sistematik Derleme

Ataç M.

Uluslararası Dezavantajlı Gruplara Multidisipliner Yaklaşım Sempozyumu, 22 - 24 October 2020

  • Publication Type: Conference Paper / Unpublished
  • Çanakkale Onsekiz Mart University Affiliated: Yes

Abstract

Demans Tanılı Bireylerde Mindfulness Temelli Stres Azaltma ve Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi Programının Etkisi: Sistematik Derleme

Merve ATAǹ

ÖZET

Amaç: Bu çalışma demans tanısı almış kişilere uygulanan mindfulness temelli stres azaltma programının bu bireylerin yaşamına etkisi ile ilgili Ocak 2014- Haziran 2020 tarihleri arasında yayınlanmış çalışmaların gözden geçirilmesi ve çalışmalardan elde edilen verilerin sistematik biçim de incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Yöntemler: Demans tanısı almış hastalar üzerinde randomize kontrollü olarak yapılan mindfulness temelli stres azaltma programı ve mindfulness temelli bilişsel terapi uygulamış çalışmalar, Nisan 2020’de PubMed, Scopus ve Sciencedirect veri tabanlarında arama yapılmıştır. Arama İngilizce olup 3 anahtar kelime (farkındalık, demans, bilişsel terapi) kullanılarak yapılmıştır. Tarama sonucunda 1360 makaleye ulaşıldı ve 8 araştırma çalışmaya dahil edildi. Çalışmalar PRISMA kontrol listesi kullanılarak değerlendirilmiştir. Tüm yayınlar çalışma yöntemleri ve bulguları açısından sistematize edilerek incelenmiştir. 

Bulgular ve sonuç: Literatür taraması sonucunda, 261 katılımcıyı içeren 8 makale derleme kapsamına alınmıştır. Değerlendirilen çalışmaların hepsi mindfulness temelli stres azaltma ve mindfulness temelli bilişsel terapi programına odaklanmıştır. Mindfulness temelli stres azaltma programının demanslı bireylerde yaşam kalitesini yükselttiğini ve bu hastalarda depresif semptomların azalarak uyku kalitesinin arttığıı görülmüştür. Ayrıca elde edilen veriler ile psikomotor fonksiyonlarda iyileşme ve psikolojik sıkıntılarda azalma görüldüğü belirlenmiştir. Değerlendirmeler sonucunda, mindfulness temelli stres azaltma ve mindfulness temelli bişisel terapi programının demans hastalarında yaşam kalitesini yükselttiği ve bu sonuçların genellenebilirlik düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür. Bu sistematik derlemede, demans tanısı almış hastalarda MBSR ve MBCT programının, yaşam kalitesini attırmada etkili ve güvenli olduğu görülmüştür. Ayrıca depresif semptomların azalmasına ve uyku kalitesinin artmasında önemli bir rol oynadığı belirtilmiştir.