Yapay Zekâ Destekli Avatarlarla Yer Bilimleri ve Doğa Tarihi Müzelerinde Deneyimsel Öğrenme


Yaşar C., Karadayı Z., Çalık A., Ulugergerli E. U.

TÜRKİYE’NİN JEOMİRAS DEĞERLERİ ÇALIŞTAYI'25, Çanakkale, Türkiye, 12 - 13 Haziran 2025, ss.1, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Çanakkale
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada, yer bilimleri ve doğa tarihi alanlarında eğitimsel potansiyeli yüksek olan metaverse tabanlı sanal müze ortamlarında, yapay zekâ destekli avatarların öğrenci deneyimine katkısı incelenmiştir. Dijital teknolojilerin eğitimdeki yeri giderek derinleşirken, özellikle informal öğrenme ortamlarında avatar rehberlerin öğrenmeyi nasıl dönüştürdüğü konusu dikkat çekici bir araştırma alanı haline gelmiştir.

Araştırma kapsamında geliştirilen sistem, öğrencilerin sanal bir doğa tarihi müzesinde, bilgiye duyarlı yapay zekâ avatarlar aracılığıyla kişiselleştirilmiş bir öğrenme deneyimi yaşamalarını mümkün kılmıştır. Avatarlar yalnızca bilgi aktarmakla kalmamış, aynı zamanda öğrenme sürecine yön veren, öğrencinin ilgisini diri tutan dijital rehberler olarak işlev görmüştür. Kolb’un deneyimsel öğrenme modeli ve Vygotsky’nin sosyo-kültürel yaklaşımı temel alınarak geliştirilen kuramsal çerçeve, öğrenmenin bilişsel olduğu kadar sosyal bir etkileşim alanı olduğunu ortaya koymaktadır.

Nitel veri analizi sonucunda, öğrencilerin bu yeni dijital öğrenme ortamını anlamlı, etkileşimli ve keşfetmeye teşvik edici buldukları görülmüştür. Özellikle kişiselleştirilmiş bilgi sunumu, avatarla kurulan güven ilişkisi ve oyunlaştırılmış etkileşimler, öğrenme motivasyonunu önemli ölçüde artırmıştır. Katılımcılar, bu deneyimi geleneksel müze ziyaretlerinden daha etkileyici ve öğretici olarak değerlendirmiştir.

Öte yandan, avatarların tepkilerinin mekanikleşmesi, içerik yoğunluğu ve teknik sınırlılıklar gibi bazı zorluklar da dile getirilmiştir. Bu durum, teknolojik altyapının güçlü olmasının yanı sıra, kullanıcı deneyiminin pedagojik ilkeler doğrultusunda tasarlanması gerektiğini göstermektedir. Çalışmanın sonunda geliştirilen avatar destekli sistemin; afet eğitimi, kültürel miras aktarımı ve kırsal bölgelerdeki öğrenme erişimi gibi alanlara genişletilebileceği sonucuna varılmıştır.

This study explores the role of artificial intelligence–powered avatars in enhancing student engagement and learning within metaverse-based virtual museum environments focused on geosciences and natural history. As digital technologies become increasingly integral to education, the transformative role of avatar guides in informal learning settings has emerged as a compelling field of inquiry.

The system developed for this research enabled students to experience a personalized learning journey through a virtual natural history museum, guided by AI avatars capable of responsive, context-aware interactions. These avatars functioned not merely as information providers but as dynamic digital facilitators who sustained learners’ attention and navigated their learning pathways. The theoretical framework, grounded in Kolb’s experiential learning model and Vygotsky’s sociocultural theory, emphasized that learning is as much a social process as a cognitive one.

Qualitative analysis revealed that students perceived the digital museum experience as meaningful, interactive, and curiosity-driven. Personalized knowledge delivery, trust in avatar interaction, and gamified elements were identified as key factors boosting learning motivation. Participants consistently described the virtual visit as more engaging and educational than traditional museum tours.

However, certain challenges also emerged—such as mechanical avatar responses, content overload, and technical constraints. These limitations suggest that beyond robust technological infrastructure, pedagogically informed design is crucial to ensuring effective user experience. Ultimately, the study concluded that the avatar-supported system holds potential for expansion into areas like disaster education, heritage dissemination, and accessible learning for underserved rural populations.