Osmanlı İstanbul’u Kubbe Yazılarında Fatır Suresi 41. Ayet Örnekleri Üzerine Bazı Düşünceler

Öztürk İ.

International Journal of Troy Art and Design, cilt.3, sa.6, ss.41-48, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

Osmanlı Devleti’nin başkenti İstanbul’da, anıtsal yapı niteliği taşıyan camiler hat sanatı uygulamaları açısından da diğer mimari yapılara göre öne çıkmaktadır. Camilerin yazı programlarının önde gelen unsurlarından biri kubbe yazılarıdır. Kubbe yazılarında tercih edilen metinler bazı istisnalar dışında ayetlerden oluşmaktadır. Kubbe yazısı olarak tercih edilen ayetlerin en dikkat çeken örneklerinden biri Fatır Suresi 41. ayettir. Çalışmamız için Rüstem Paşa, Sultan Ahmed, Ayazma, Kadırga Sokullu Şehid Mehmed Paşa ve Şemsi Ahmed Paşa camileri kubbe yazıları seçilmiştir. Seçilen kubbe yazıları, günümüze ulaşan ilk örneklerinden başlayarak form açısından incelenmiş, değişim süreci ele alınmış, hat sanatı tarihindeki yeri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

In Istanbul, the capital of the Ottoman Empire, mosques, which are monumental structures, stand out compared to other architectural structures in terms of calligraphy practices. One of the leading elements of the calligraphy programs of mosques is dome calligraphies. The preferred texts in dome calligraphies consist of verses, with some exceptions. One of the most striking examples of the verses preferred as dome calligraphy is the 41st verse of Surah Fatir. For our study, the dome calligraphies of Rüstem Pasha, Sultan Ahmed, Ayazma, Kadırga Sokullu Şehid Mehmed Pasha and Şemsi Ahmed Pasha mosques were selected. The selected dome calligraphies have been examined in terms of form, starting from the first examples that have survived to the present day, the process of change has been discussed, and its place in the history of calligraphy has been tried to be revealed.