Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Katılımlı Küçükbaş Hayvancılık Kongresi, Konya, Türkiye, 16 - 18 Ekim 2014, ss.132-133
Çanakkale Türkiye koyun varlığının yaklaşık %1,2’ine sahiptir. Üretim sistemi bakımından Türkiye’nin genelinde olduğu gibi ekstansif yetiştiricilik hâkimdir. Bu araştırma, Çanakkale ilinin Ezine, Bayramiç, Ayvacık ve Çan ilçelerinde, ‘Hayvan Islahı Ülkesel Küçükbaş Projesi’ kapsamında ve ‘Sakız Koyunu Islah Projesi’ ve ‘Tahirova Koyunu Islah Projesi’ de yer alan 80 işletmede koyunculuk işletme yapısı ve yetiştiricilik uygulamalarına ilişkin özelliklerin belirlenerek genotipler temelinde işletmelerin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Çalışmada 45 Sakız koyunu işletmesi, 35 Tahirova koyunu işletmesi incelenmiştir. Her bir işletme yetiştiricilere uygulanan anket çalışması ve subjektif olarak değerlendirilen bir takım puanlarla derecelendirilmiştir. Sakız sürüleri Tahirova sürülerine göre daha küçük, ancak koç başına düşen koyun sayısı eşittir. Koyunculukta ortak mera ya da hazine arazilerinde ağıllara çokça rastlanmasına rağmen bu çalışma bulgularına göre hem Sakız hem de Tahirova yetiştiricileri ağıllarını daha ziyade kendi arazilerine yapmaktadırlar. Bazı gözlemlere dayanılarak değerlendirilen ağıl ve ekipmanı niteliğine göre farklı ırka dayalı iki işletme tipi arasında fark bulunmazken (P=0.2469-0.2000), Tahirova yetiştiriciliğinin yapıldığı yörede meraların biraz daha iyi olduğu görülmektedir (P=0.0473). Her iki ırka dayalı yetiştiricilikte de yalnızca meraya dayalı yetiştiricilik yapılamamakta, zaman zaman meraya ek olarak yemleme yapılmaktadır. Doğum aylarına bakıldığında işletmeler arasında belirgin fark görülmektedir (P=0.0006). Kasım ayında Sakızlarda %41’i, Tahirovaların %24’ü doğururken aralık ayı için bu rakamlar sırasıyla, %37 ve %73; ocak ayı içinse %22 ve %3’tür. Sakız ırkında yılda iki kuzulatma işletmelerin yalnızca %5’inde görülürken bu oran Tahirova işletmeleri için%24’tür (P=0.0287). Sütten kesim yaşı her iki ırkta da yaklaşık üç aylık yaştır. Bu yaş aynı zamanda genellikle kesim yaşıdır. Koyun başına satılan süt Sakız işletmelerinde (54.1±4.99) Tahirova işletmelerinden (72.3±5.86 l) daha düşüktür (P=0.001). Doğuran koyun başına kuzu sayısı Sakızlarda 1.5, Tahirovalarda 1.4’tür (P= 0.3202). Buna karşın doğum ağırlıkları sırasıyla 4.1±0.05 kg ve 4.6±0.06 kg (P<0.0001); sütten kesim ağırlıkları 27.8±0.28 kg ve 32.4±0.36 kg (P<0.0001); günlük canlı ağırlık artışları ise 265±3.3 g ve 311±4.1 g olarak gerçekleşmiştir (P<0.0001). Tahirova işletmelerinin Sakız işletmelerinden sağlık koruma konusunda daha titiz oldukları tespit edilmiştir (P=0.001). Bulgular Sakız koyunu yetiştiren işletmeler ile Tahirova koyunu yetiştiren işletmelerin üretim sistemleri olarak çok benzemekle birlikte, Tahirova koyunu işletmelerinde koyun başına satılan süt ve yine koyun başına kuzu canlı ağırlıklarının daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: genotip, ağıl, mera, koyun sütü, kuzu
The number of sheep in Çanakkale is about 1.2% of the country. The sheep production systems in Çanakkale can be classified as extensive, like in all Turkey. The aim of the study was to compare the sheep farms, which the genotypes Sakız and Tahirova keep, on the basis of infrastructure and husbandry technics. This study was carried out in the 4 districts of the province Çanakkale (Ezine, Bayramiç, Ayvacık and Çan). 80 sheep farms in total were visited, which of 45 the genotype Sakız and 35 the genotype Tahirova Sheep and member of the project “studies on the improvement of small ruminants in Turkey” were. For the data collection a survey was carried out, which based on direct questions for the farmer and some subjective observations. The Sakız flocks are smaller then Tahirova flocks, but the sheep number per ram was identic. It is often that the sheep farmers in Turkey build their sheep barns into the village’s collective pastures. However, the sheep farms, they were objectives of this study, build their barns in general into their private lands. The on observations based barn and equipment characteristics of 2 farm types were not significantly different. (P=0.2469-0.2000). However, the pastures, where keep the genotype Tahirova were significantly better as the pastures where the Sakız Farms be located (P=0.0473). Although the production types are extensive, are additionally feeding almost in the same way in both farm types. The birth months of the lambs are significantly different for both farm types (P=0.0006). In November give birth 41% of Sakız sheep, while there were 24% in the Tahirovas. On the other hand, in December are the percentages 37% and 73%, and in January %23 and %3, respectively. Only in 5% of the Sakız farms are observed lambing twice in a year, this percentage is 24% for Tahirova farms (P=0.0287). Weaning age, which is also the selling age, was about 3 months for both farm types. The selling milk per sheep was in Sakız farms (54.1±4.99 l) significant lower (P=0.001) than in Tahirova farms (72.3±5.86 l). The litter size per birth were in the Sakız farms 1.5 and Tahirova farms 1.4 (P=0.3202). On the other hand birth weights were 4.1±0.05 kg and 4.6±0.06 kg (P<0.0001); weaning weights 27.8±0.28 kg and 32.4±0.36 kg (P<0.0001); daily live weight gain 265±3.3 g and 311±4.1 g (P<0.0001), respectively. The Tahirova farms were significant more rigorous in the health protection techniqs (P=0.001). In conclusion, the production systems were similar of both farm types differ in genotypes, however the selling milk and lamb live weigt production per sheep show a clear superiority of the Tahirova farms.
Keywords: genotype, barn, pasture, sheep milk, lamb