Akademik Veri Yönetim Sistemi
11.ULUSLARARASI PALANDÖKEN BİLİMSEL ÇALIŞMALAR KONGRESİ, Erzurum, Türkiye, 20 - 21 Haziran 2025, ss.89-90, (Özet Bildiri)
Dış ticarette rekabet gücünün belirleyen faktörlerden bir tanesi reel döviz kurudur. Son yıllarda bu konuda yapılan çalışmalar reel döviz kurunun ihracat üzerindeki asimetrik etkisi üzerine odaklanmıştır. Bu amaçla, döviz kurunun ihracat üzerindeki kısa ve uzun vadeli asimetrik etkisini incelemek için standart doğrusal olmayan ARDL modeli kullanılmaktadır. Ancak bu model, döviz kuru serisini yalnızca pozitif ve negatif değişimlerin kısmi toplamına ayrıştırıp döviz kuru serisindeki uç değişimlerin ihracat miktarı üzerindeki etkisini incelemede başarısız olmaktadır. Bununla birlikte, standart doğrusal olmayan ARDL modeli ihracattaki stratejik fiyatlandırma ya da histerezis davranışlarının da test edilmesine olanak tanımamaktadır. Bu nedenle, standart doğrusal olmayan ARDL modelinin sınırlamaları göz önünde bulundurularak, bu çalışmada Verheyen (2013) tarafından önerilen çok eşikli doğrusal olmayan ARDL modeli kullanılmıştır. Bu kapsamda, bu çalışmanın amacı Türkiye’nin son on yılda yüksek miktarda ihracat yaptığı 14 Gümrük Müdürlüğü (Aliağa, Derince, Erenköy, Mersin, Gemlik, Ambar, Dilovası, İzmit, İskenderun, İzmir, Bursa, Ankara, İpekyolu ve Körfez Petrokimya) için reel döviz kurundaki aşırı küçükten aşırı büyüğe kadar olan değişiklerin bu gümrüklerden yapılan ihracat miktarı üzerindeki simetrik olmayan etkisini araştırmaktır. 2013-2025 yılları arasındaki aylık veriler kullanılarak, kantil bazlı çoklu eşikli NARDL modeli kullanılarak tahminler yapıldı ve bu sonuçlar klasik ARDL ve iki eşikli NARDL modeli ile karşılaştırıldı. Bulgularımız, kantil serileri içeren NLARDL yaklaşımının 11 tanesinde reel döviz kuru ile bu gümrüklerden yapılan ihracat miktarı arasında uzun dönemli bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, ihracatçıların değer kayıplarına, değer kazançlarına kıyasla daha fazla tepki verdiklerini de ifade etmektedir. Araştırmanın sonuçları ihracattaki histerezis etkisini de desteklemektedir.
The real exchange rate is one of the factors that determines competitiveness in foreign trade. In recent years, studies on this subject have focused on the asymmetrical effect of the real exchange rate on exports. For this purpose, the standard nonlinear ARDL model is used to analyze the short- and long-run asymmetric effect of the exchange rate on exports. However, this model fails to examine the effect of extreme changes in the exchange rate series on the number of exports by decomposing the exchange rate series only into the partial sum of positive and negative changes. In addition, the standard nonlinear ARDL model does not allow testing of strategic pricing or hysteresis behavior in exports. Therefore, considering the limitations of the standard nonlinear ARDL model, the multi-threshold nonlinear ARDL model proposed by Verheyen (2013) was used in this study. In this context, the aim of this study is to investigate the asymmetric effects of changes in the real exchange rate, from extremely small to extremely large, on the amount of exports made from these 14 Customs Offices (Aliağa, Derince, Erenköy, Mersin, Gemlik, Ambar, Dilovası, İzmit, İskenderun, İzmir, Bursa, Ankara, İpekyolu and Körfez Petrochemicals) from where Turkey has made large amounts of exports in the last decade. Using monthly data between 2013 and 2025, estimations of the quantile-based multiple threshold NARDL model and the classical ARDL and the two-threshold NARDL model were also compared. Our findings reveal that depending on the quantile based multi-threshold NLARDL, there is a long-run relationship between the real exchange rate and the exports made from 11 of these customs. Moreover, the results also indicate that exporters react more to depreciations than to appreciations. The results of the research also support the hysteresis effect on exports.