KLASİK DÖNEM OSMANLI ÇİNİ KÖŞEBENTLERİNDE RUMİ KOMPOZİSYONLARI

Arol Z., Turan Bakır S.

IJTAD, Uluslararası Troy Sanat ve Tasarım Dergisi, cilt.1, sa.3, ss.35-49, 2021 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 1 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2021
  • Dergi Adı: IJTAD, Uluslararası Troy Sanat ve Tasarım Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Educational research abstracts (ERA)
  • Sayfa Sayıları: ss.35-49
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İlk örnekleri erken dönem Türk sanatında görülen rumi motifi; kemik, taş, maden, kumaş, seramik, çini, ahşap ve kitap sanatlarında günümüze kadar kullanılmaya devam etmiştir. İlk Türk topluluklarında hayvan figürlerinin bir parçası olan rumi motifinin öncüleri, İslamiyet’ten sonra bitkisel bir görünüm kazanmıştır. Rumi motifi, Anadolu topraklarına geldikten sonra, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı döneminde daha da gelişerek Türk sanatında bugün tercih edilen bir üslup haline gelmiştir. ‘İstanbul’daki Klasik Dönem Osmanlı Çinilerinde Rumi Kompoziyonları’ adlı Sanatta Yeterlik tezinden yararlanılarak hazırlanan bu çalışmada Klasik dönem Osmanlı çinilerindeki rumi kompozisyonlu köşebentler ele alınmıştır. Klasik dönemin baş mimarı olan Mimar Sinan’ın, yapılarında çiniyi yaygın olarak kullanması ve eserlerinin çoğunun İstanbul’da olması nedeniyle, araştırma İstanbul olarak sınırlandırılmıştır. Klasik döneme ait sivil ve dini yapılardan rumili çinilerin olduğu yirmi beş yapının çinileri incelenerek çok renkli sıraltı tekniğindeki çini köşebent örneklerinde tespit edilen rumi kompozisyonların belgelenmesi ve desen şemalarının irdelenmesi amaçlanmıştır.

Rumi motifs, the first examples of which were seen in early Turkish art, continued to be used in bone, stone, metal, fabric, ceramics, tile, wood and book arts until today. The pioneers of the rumi motif, which was a part of animal figures in the first Turkish communities, it gained a vegetal appearance after Islam. . After the Rumi motif came to the Anatolian lands, it developed further during the Anatolian Seljuk and Ottoman periods and has become a preferred style in Turkish art today. In this study, which was prepared by making use of the Proficiency in Art thesis named "Rumi Compositions in Classical Period Ottoman Tiles in Istanbul" spandrel tile with rumi composition in Ottoman tiles of the classical period are discussed. Since Mimar Sinan, who was the chief architect of the Classical Period, widely used tiles in his buildings and most of his works were in Istanbul, the research was limited to Istanbul. It is aimed to document the rumi compositions determined in the multicolored underglaze tile samples and to examine the pattern schemes by examining the spandrel tiles of twenty-five buildings with rumi tiles from the civil and religious buildings of the classical period.