Trakya Bölgesi'ndeki Sediment Kirliliğinin Ekolojik Riskler Açısından Araştırılması (Küçük Çekmece, Terkos, Gala ve Mert Göllerinin İncelenmesi)

Öztura E.

Paradigma Yayınları, Çanakkale, 2022

  • Publication Type: Book / Research Book
  • Publication Date: 2022
  • Publisher: Paradigma Yayınları
  • City: Çanakkale
  • Çanakkale Onsekiz Mart University Affiliated: Yes

Abstract

TRAKYA BÖLGESİ'NDEKİ SEÇİLMİŞ GÖLLERDE ANTROPOJENİK KAYNAKLI SEDİMENT KİRLİLİĞİNİN EKOLOJİK RİSKLER AÇISINDAN ARAŞTIRILMASI (KÜÇÜK ÇEKMECE GÖLÜ, DURUSU/TERKOS GÖLÜ, GALA GÖLÜ, MERT GÖLÜ)

Çalışmanın amacı, Trakya Bölgesi’nde seçilmiş olan dört gölde, antropojenik etkilerin tespit edilmesi ve bu etkiler sonucunda ekolojik risk analizinin yapılmasıdır. Seçilen göllerdeki örneklemlerden Grab ve Karot yöntemiyle toplanan örneklerin ICP-MS ile gerçekleştirilen çoklu element analizlerinden yola çıkılarak, sediment kirliliği çalışmalarında ekolojik risk hesaplamada sıkça kullanılan; Zenginleşme Faktörü (EF), Kontaminasyon Faktörü (CF), Jeoakümülasyon İndeksi (Igeo), Potansiyele Ekolojik Risk İndeksi (PER), Kirlilik Yük İndeksi (PLI), Faktör Analizi, Spearman’s Korelasyon Analizi ve Kümelenme Analizi gibi istatistik analizler ile göllerin ekolojik risk analizi yapılmıştır.

Analiz sonuçlarına göre Gala Gölü için; Hg’de gözlenen çok yüksek kontaminasyon ve Mn’de gözlenen yüksek kontaminasyon değerleri ekosistem açısından dikkat çekici bir tehdit oluşturmaktadır. Küçükçekmece Gölü için; metallerin ortalama konsantrasyonları sırasıyla Fe>Al>Mn>Zn>Cu>Cr>Ni>Pb>As>Cd>Hg şeklindedir. Küçükçekmece Gölü sediment örnekleri incelendiğinde son 4 istasyondaki toplam organik karbon (TOC) seviyelerine paralel olarak metal konsantrasyonlarının da yüksek olduğu görülmektedir ve göldeki kirlilik endişe verici seviyededir. Mert Gölü’nde özellikle yüksek Al ve Fe konsantrasyonları dikkat çekmektedir. Terkos (Durusu) Gölü’nde metallerin ortalama konsantrasyonları sırasıyla Fe>Al>Mn>Zn> Cr > Ni >Cu>Pb>As>Cd>Hg şeklindedir ve hesaplanan PLI değerlerine göre sedimentte kirlilik belirlenmemiştir.

Çalışılan göller için ekolojik riskler söz konusu olmasına rağmen, kendi içlerinde kıyaslandığı takdirde Mert Gölü ve Terkos (Durusu) Gölü’nün; Gala Gölü ve Küçükçekmece Gölü’ne kıyasla daha az kirletildiği anlaşılmaktadır. Gala Gölü veKüçükçekmece Gölü’nün ise; tarımsal atıklar, endüstriyel kirleticiler, evsel atıklar ve ulaşım araçlarından kaynaklanan kirleticiler vb. gibi yoğun antropojenik baskıya maruz kaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Ekolojik Risk, Kirlilik, Atropejen, Göl, Trakya