ENFEKDER Viral Hepatitlerde Eliminasyona Doğru, Trabzon, Turkey, 27 - 29 September 2019, pp.44-45
Amaç
Hepatit B virüsünün temel bulaş yolları arasında, HBsAg pozitif anneden bebeğe gebelik ve doğum sırasında bulaş yer
almaktadır. HBV perinatal dönemde bulaşırsa %90, beş yaşına kadar bulaşırsa %20-30 ve erişkinlerde bulaşırsa %2-5
civarında kronikleşmektedir. Kronik HBV enfeksiyonu olan gebelerin bebeklerine doğumda ilk 12-24 saat içinde HBV
aşısı ile birlikte hepatit B hiperimmünglobulin (HBIG) yapılmaktadır. Böylece bebeğe HBV geçişi %90-95 oranında
önlenebilmektedir. Hatta son yıllarda HBeAg pozitif ve HBV DNA düzeyi yüksek gebelere son trimesterde oral antiviral
kullanılarak başarı şansı daha da arttırılmaya çalışılmaktadır. Ancak gebeden bebeğe geçişi azaltma konusunda
başarılı olmanın ilk şartı gebelere HBsAg istenmesidir.
Bu bildiride, halen ülke genelinde yürütmekte olduğumuz oral antiviral kullanan gebeler ve bebeklerine ait sonuçları
içeren çalışmamız kapsamında, gebelere en çok kimler tarafından HBsAg tetkiki istendiğinin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
27-29.09.2019 Viral Hepatitlerde Eliminasyona Doğru
45
Yöntem
Bu çalışma çok merkezli, retrospektif, tanımlayıcı kesitsel bir araştırma olarak planlanan ve halen devam eden
çalışmamızın bir parçasıdır. Çalışma kapsamında gebeliği sırasında oral antiviral kullanmış olan annelere ait yaş,
eğitim durumu, doğum yeri, mesleği gibi sosyodemografik özellikler; aile taramasına ait sonuçlar, gebelik öyküsü,
doğum ve doğum sonrası dönemde annenin ve çocuğun takibine ait veriler yer almaktadır.
Bulgular
Çalışmamızda toplam 261 gebelikte oral antiviral kullanıldığı görülmüştür. Annelerin yaşları ortalama 36 (21-41 arası)
eğitim durumları çoğunlukla ortaokul ve lise mezunu; meslekleri de ağırlıklı olarak ev hanımı (n=161) şeklinde
dağılmaktaydı. Çalışmaya katılan annelere, gebelikleri sırasında kendilerinden kim/lerin HBsAg tetkiki istediği
sorulduğunda verilen yanıtlar Tablo 1’de gösterilmiştir.
Sonuç
Erken yaşta edinilen HBV enfeksiyonundan korunmanın temel yollarından biri de gebelere HBsAg taraması
yapılmasıdır. Bu konuda ülkemizde öneriler mevcut olmakla birlikte henüz istenen düzeyde değildir. Çalışmamızda
gebelere HBsAg bakılmasını en çok öneren hekim grubunun Kadın hastalıkları ve Doğum uzmanları olduğu, bunu
Enfeksiyon hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanlarının izlediği gözlenmiştir. Aile hekimlerinin gebelere HBsAg
tetkiki yapılmasını önerme oranı ise oldukça düşüktür ve iyileştirilmesi gereken bir konudur. Çünkü özellikle perifer
bölgelerde gebelerin uzman hekime ulaşması zor olabilmektedir. Ama mutlaka her kişinin bir Aile Hekimi vardır. Ayrıca
tüm Aile Hekimlerinin her gebeyi gebeliği boyunca birkaç kez izleme ve belli muayeneleri, tetkikleri yaptırma
zorunluluğu vardır. Bu kapsamda Aile Hekimlerinin izledikleri her gebeye HBsAg bakması, pozitiflik saptanan gebeleri
Sağlık Bakanlığımızın genelge ve önerileri doğrultusunda ilgili uzman hekime (Enfeksiyon hastalıkları ve Klinik
Mikrobiyoloji uzmanı veya Gastroenteroloji uzmanı) yönlendirmesi bebeğin doğumda uygun şekilde immünizasyonu ve
belki de gebelik sırasında oral antiviral başlanarak başarı şansının arttırılması gibi yararlar sağlayacaktır. Geçtiğimiz yıl
yürürlüğe giren “Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı”mızın sayesinde bu konuya duyarlılığın artacağını
düşünüyor ve bu çalışmamızla farkındalığı arttırma açısından katkıda bulunmayı amaçlıyoruz.