Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ufuk Üniversitesi II. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi - Yapay Zeka ve Sosyal Bilimler, Ankara, Türkiye, 3 - 05 Mayıs 2023, ss.23-25
Son yıllarda
yaşanan teknolojik gelişmelerin etkisiyle neredeyse her alanda faydalanılan
yapay zeka, bireylerin yanı sıra devletlerin ulusal ve uluslararası yararlarını
gözetmek amacıyla sıklıkla başvurdukları bir teknolojidir. Bireyler; yol
tarifi, sesli asistanlar, akıllı saatler ve robot süpürge gibi pek çok yapay
zeka teknolojisi ürününü günlük yaşamında kullanırken, devletlerin; siber
güvenlik, savunma sanayi, akıllı kent teknolojisi, sağlık yönetimi gibi
alanlarda bu teknolojiden yararlandıkları görülmektedir.
İlk kez milli
tasarrufu arttırmak, yatırımları toplum yararına gerektiği önceliklerle yöneltmek,
iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı demokratik yollarla sağlamak amacıyla
1963 yılında yayınlanan Birinci Kalkınma Planı (1963-1967) ile planlı kalkınma
dönemine girilmiştir. Beşer yıllık periyotlar halinde ülkeyi ileri taşıyacak
kısa ve uzun vadeli hedeflerin belirlendiği kalkınma planları ile ülkenin tüm
kamu kurumları ile ortak çalışması sağlanmıştır. Bu çalışmayla içerisinde
bulunduğumuz dönemi kapsayan On Birinci Kalkınma Planında (2019-2023) günümüzde
ülkelerin ulusal ve uluslararası çıkarları için sıklıkla yararlandığı yapay
zeka ile ilgili hedefler tespit edilerek, planlama ile ilgili dönemin sonuna
yaklaşıldığı günlerde hedeflerin hangi ölçüde gerçekleştiği ortaya konulması
amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’na bağlı
Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan On Birinci Kalkınma Planında
yer alan “Rekabetçi Üretim ve Verimlilik” , “Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum”,
“Hukuk Devleti, Demokratikleşme Ve İyi Yönetişim” başlıkları altında yapay zeka
ile ilgili hedefler incelenmiştir. On Birinci Kalkınma Planında belirtilen bu
hedeflerin gerçekleşme durumları ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı resmi web
sitesinde yer alan raporların incelenmesi sonucunda ortaya konmaya
çalışılmıştır. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman
analizi yöntemi tercih edilmiştir. On Birinci Kalkınma Planında (2019-2023) yer
alan yapay zeka ile ilgili hedefler ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
raporlarından elde edilen verilen Max Qda Nitel Veri Analiz Programına
aktarılarak, çift vaka analizi ile hedeflerin gerçekleşme durumlarına ilişkin
haritalar elde edilmiştir.
Sonuç olarak
Türkiye’nin On Birinci Kalkınma Planında (2019-2023) yer alan yapay zeka ile
ilgili hedeflerin
büyük ölçüde hayata geçirildiği ve hayata geçirilmeyen hedefler için gerekli
alt zeminin oluşturulması üzerine çalışmalar yapıldığı tespit edilmiştir.
Artificial
intelligence, which is used in almost every area with the effect of
technological developments in recent years, is a technology that states, as
well as individuals, frequently resort to in order to protect their national
and international benefits. Individuals; While using many artificial
intelligence technology products such as directions, voice assistants, smart
watches and robot vacuums in their daily lives, states; It is seen that they
benefit from this technology in areas such as cyber security, defense industry,
smart city technology, health management. For the first time, with the First
Development Plan (1963-1967) published in 1963, with the aim of increasing
national savings, directing investments with necessary priorities for the
benefit of society, and providing economic, social and cultural development
through democratic means, a planned development period was entered. With the
development plans, in which short and long-term goals that will carry the country
forward in five-year periods are determined, joint work with all public
institutions of the country has been ensured. With this study, in the Eleventh
Development Plan (2019-2023), which covers the period we are in, the targets
related to artificial intelligence, which are frequently used by countries for
their national and international interests, are determined and it is aimed to
reveal the extent to which the targets have been achieved in the days when the
planning period is approaching. Within the scope of the study, the topics of
“Competitive Production and Efficiency”, “Qualified People, Strong Society”,
“State of Law, Democratization and Good Governance” included in the Eleventh
Development Plan prepared by the Strategy and Budget Department under the
Presidency of the Republic of Turkey. The realization status of these targets
stated in the Eleventh Development Plan has been tried to be revealed as a
result of the examination of the reports on the official website of the
Ministry of Industry and Technology. As a research method, document analysis
technique, one of the qualitative research methods, was preferred. The targets
related to artificial intelligence in the Eleventh Development Plan (2019-2023)
and the data obtained from the reports of the Ministry of Industry and
Technology were transferred to the Max Qda Qualitative Data Analysis Program,
and maps of the realization status of the targets were obtained with a double
case analysis. As a result, it
has been determined that the goals related to artificial intelligence in
Turkey's Eleventh Development Plan (2019-2023) have been largely realized and
studies have been carried out on the creation of the necessary sub-ground for
the goals that have not been implemented.
Key Words: Artificial intelligence Development Plan,
Eleventh Development Plan.