NÖROİNFLAMATUAR HASTALIKLARA KARŞI STRİGOLAKTONLARIN TERAPÖTİK ETKİ MEKANİZMALARININ AYDINLATILMASI: NLRP3 İNFLAMAZOM VE MİKROGLİA AKTİVASYONU ÜZERİNE POTANSİYEL İNHİBİTÖR ETKİLERİ


Creative Commons License

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: GİZEM ANTİKA

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Tuğba Tümer

Özet:

Nöroinflamasyon süreci, zararlı bir uyarana karşı öncelikle Merkezi Sinir Sistemi (MSS)'nin bağışıklık hücreleri olan mikroglia tarafından yönlendirilir. Mikroglial hücrelerin uzun süreli aktivasyonu beynin mikroçevresinde kronik düşük dereceli dejenerasyona neden olabilir. Bu inflamatuar döngü sonunda nöronal bozulmaya ve hücre ölümüne yol açabilir. Kronik inflamasyonun sürecinin hızlanmasına sebep olan önemli mekanizmalardan biri de pro-IL-1β'nin proteolitik olarak aktifleşmesine yol açan ve sonunda proinflamatuar hücre ölümü ile sonuçlanan NLRP3 inflamazom aktivasyonudur. Aktifleşen mikroglial hücrelerin proinflamatuar yanıtının yanı sıra, antiinflamatuar M2 ve antioksidan Mox fenotipleri olarak bilinen alternatif aktifleşmiş mikroglial fenotipleri vardır. Ayrıca, mikroglial hücreler, nöronal rejenerasyonu teşvik etmek için BDNF gibi nörotrofinler üretebilir. Strigolaktonlar (SL), karotenoid türevli lakton moleküllerinden oluşan fitohormonlardır. 2020 yılında yayınlanmış bir çalışmamız, model SL analoğu GR24'ün memeli beyin hücreleri üzerindeki antinöroinflamatuar etkisinin ilk kanıtını sunmuştur. Bu tez çalışmasının sonuçlarına göre, SL analoglarından IND ve EGO10'un çok düşük dozlarda NLRP3 aracılı IL1β salgılanımı üzerinde gösterdikleri güçlü inhibitör etkileri, bu bileşiklerin ileride v MSS ile ilgili hastalıklar için NLRP3 inhibitörü olabileceklerini düşündürmektedir. Dört SL analoğu, özellikle 4Br-debranone, Nrf2 sinyal yolağını mRNA seviyesinde teşvik ederek mikroglial hücrelerin M1 fenotipten Mox fenotipine polarize olmasını sağlamıştır. GR24'ün BDNF ile ilişkili antiinflamatuar etkisi ve mikroglia aracılı nörotoksisiteye karşı gösterdiği nöroprotektif etkisi de bu çalışma ile açıklanmıştır. Bu sonuçlar SL'lerin nöroinflamasyona karşı aday terapötik ajanlar olarak geliştirilebileceğini göstermektedir.