Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi Ve Bitki Besleme, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÇAĞRI KINIK
Danışman: Yasemin Kavdır
Özet:
Bu çalışmanın amacı, Trakya bölgesinde yoğun olarak yapılan çeltik tarımından geriye kalan çeltik kavuzlarının, tavuk gübresi ile beraber otomatik kontrollü kompost reaktörlerinde üretilmesi ve çıkan ürünün bazı kalite parametrelerinin belirlenerek kil bünyeli toprakların fiziksel özelliklerine olan etkilerinin araştırılmasıdır. Dünyada 75’ten fazla ülke çeltik üretimi yapmaktadır. Çeltik üretiminden ortaya çıkan çeltik kavuzları miktarı yaklaşık olarak 116 milyon ton/yıl ağırlığındadır. Çeltik kavuzu kompostlanarak tarımsal üretim için potansiyel bir kaynak olabilir. Denemede kullanılan çeltik kavuzu Edirne’nin İpsala ilçesi çeltik işleme fabrikasından temin edilmiştir. Çeltik kavuzu belirli oranlarda tavuk gübresi ile karıştırıldıktan sonra kompostlar sıcaklıkları ve havalandırması otomatik olarak kontrol edilen kapalı sistem kompost reaktöründe üç paralelli olarak hazırlanmıştır. Kompost reaktörü hacmi 100 lt olan paslanmaz çelikten silindirik formda olup, kompost sıcaklığının ölçülmesi K tipi ısıl çift ile gerçekleştirilmiştir. Her bir reaktör üzerinde üç adet ısıl çift olmak üzere sistemde toplam 45 adet ısıl çift bulunmaktadır. Ölçülen sıcaklıklar kompostlama işleminin takibinde ve kontrolü amaçlı olarak PLC de TC modülüne bağlanmıştır. Kompost ve ortam sıcaklığı saat başı ölçülüp kaydedilmiştir. Kompostlar her hafta yaklaşık %50 nem içerinceye kadar ıslatılarak karıştırılmıştır. Kompostlama işlemi tamamlandıktan sonra kompostlarda pH, EC, % nem, toplam azot ve toplam karbon analizleri yapılmıştır. Başlangıçta C/N oranı 73,58 olan çeltik kavuzu, 46 gün reaktörlerde kompostlandıktan sonra C/N oranı 46 değerine düşmüştür. Kompostlar çıkarılıp dinlendirilmiş ve sonra tekrar reaktörlere doldurulmuştur. Başlangıçta 41 olan C/N oranı 299 gün sonunda 33 değerinde sabitlenmiştir. Kompostlama işlemi materyalin başlangıç C/N oranının yüksekliği nedeni ile uzun sürmüştür. Kompostların pH değeri ortalama 7,2 ve EC değeri ortalama 3,4 mS/cm olup, kompost kriterlerine uygundur. Elde edilen kompostlar kil bünyeli topraklarla ağırlıkça %3, %6 ve %9 oranında karıştırılıp 6 ay süresince sabit nem düzeyinde inkübe edilmişlerdir. İnkübasyon sonucunda toprak agregat stabilitesi kontrole oranla %3 dozunda %1,52 artmış, %6 ve %9 dozunda ise sırasıyla %4,6 ve %11,35 azalmıştır. Toprağın pH değeri ise kontrole kıyasla %3, %6 ve %9 dozlarında sırasıyla % 0,21, 0,21 ve 0,41 azalmış, EC değeri kontrole kıyasla tüm dozlarda artmıştır. Sonuç olarak çeltik kavuzu kompostunun %6’lık ve %9’luk dozunun kil bünyeli toprakların agregat stabilitesini düşürdüğünü, EC değerini yükselttiği ve pH değerini arttırdığı sonuçlarına varılmış, %3’lük dozunun ise kil bünyeli toprakların agregat stabilitesini yükselttiği, EC ve pH değerlerini ise önemsiz bir miktar arttırdığı sonuçları elde edilmiş, üretim ve uygulama kolaylığı bakımından %6 ve %9’luk dozlara kıyasla %3’lük dozun kil bünyeli topraklara uygulanmasında olumlu sonuçlar elde edilmiştir.