Türk resim sanatında otobiyografi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Resim, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: OGÜN YÜCEL

Danışman: Umut Germeç

Özet:

Otobiyografik resim, portre resminin ötesinde, sanatçının yaşamında belirleyici olan dış gerçekliğin: nesnelerin, kişiliklerin, olay ve olguların sanata yansıması olarak ele alınmıştır. "Türk Resim Sanatında Otobiyografi" başlıklı eser metin niteliği taşıyan bu çalışma ile Türk resim sanatında, otobiyografik resim yapan sanatçılar ve yapıtlarının araştırılarak, eserlerin barındırdığı otobiyografik imgeler plastik unsurlar ve estetik bağlam açısından değerlendirilmesi yapılmış, ilgili olduğu alana katkıda bulunması hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, özne-nesne bütünlüğüne dayanan otobiyografinin resim sanatındaki karşılığı olan portre ve otoportre çalışmalarından başlanarak, birey olgusuna, sanat ve gerçek arasındaki ilişkiye, otobiyografik resmin ilk çağlardan günümüze kadarki gelişim sürecine değinilmiştir. İlk olarak Avrupa sanatında otobiyografik resim 16. Yüzyılın sonlarına doğru özellikle Rembrandt ve Velazquez gibi sanatçıların; gündelik yaşam resimlerinde, toplumsal yaşama ilişkin eleştirileri ve kendi yaşam öykülerini resimlerine katmaları ile önem kazanmıştır. Çalışmada Avrupa sanatında yapıtlarında otobiyografik özellikler taşıyan başlıca ressamlar ve eserleri incelenmiştir. Osmanlı Devleti'nde Tanzimat dönemiyle başlayan batılılaşmaya yönelik askeri, bilimsel ve teknolojik alanlarda yapılan yeniliklerin kültürel alana yansıması Türk sanatı üzerinde de belirleyici olmuştur. Sanatın temel değerleri hakkında bilgiler edinmeleri için Fransa' ya gönderilen Şeker Ahmet Paşa, Osman Hamdi gibi önemli ressamlarımızın batılı tarzdaki ilk resim örnekleri ile başlayan ve Cumhuriyet sonrası aydınlanma, ulusallık ve evrensellik bilinci ile kişilik bulma çabası içine girilen dönemden, günümüze kadar olan süreç incelenmiştir. İnceleme sonucu otobiyografik Türk resmi için örnek teşkil eden eserleriyle önem kazanan Osman Hamdi Bey, Avni Lifij, Cihat Burak, Ömer Kaleşi, Mehmet Güleryüz, Mustafa Ayaz, Neş'e Erdok, Kemal İskender, Nur Koçak, Nevhiz Tanyeli, Zehra Aral, Balkan Naci İslimyeli, Hüsnü Koldaş ve Sezai Özdemir farklı başlıklar altında ayrıca ele alınmıştır. Araştırma sahibinin kendi sanat görüşünü bulgulamaya, desteklemeye ve kendi uygulamalarını savunmaya yönelik bir metnin ortaya çıkarılması bu çalışmasının temel amacını oluşturmuştur.