Değişen Uluslararası Sistemin Gölgesinde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin (1918-1920) Dış Politikası


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEDANUR KARAÇINAR

Danışman: Mustafa Turgut Demirtepe

Özet:

Bu çalışmaya konu olan dönem Azerbaycan’ın iki Rus işgali arasında geçirdiği zaman aralığıdır. Azerbaycan’da milli şuurun gelişmesi ile eşzamanlı olarak Rusya’da Ekim Devrimi gerçekleşmiş ve Rusya’daki kaos ortamından yararlanan birçok halk gibi Azerbaycan Türkleri de bağımsızlıklarını ilan etmiştir. Fakat ne bağımsızlık sürecine giden yol ne de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kısa ömürlü dönemi kolay olmamıştır. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti idarecileri, bağımsızlık ilanından Sovyet işgaline dek, yüz yıldan uzun süren Rus işgali ve bölgesel sorunların etkisi altında politikalar üretmiştir. Azerbaycan, 1918 yılında bağımsızlığını ilan etmişse de, Rus baskısı ve Kafkasya’da yaşanan sorunlardan bağımsız hareket edememiştir. Emperyalizm çağında küresel ve bölgesel güçlerin uzun yıllardır ilgisini çekmiş bu zorlu coğrafyada, Azerbaycan’ın bağımsız bir devlet olarak ayakta kalabilme ideali dış faktörlerin uygun olmaması nedeniyle sürdürülememiştir. Bu süreçte uluslararası sistemin yapısındaki değişimler ve küresel ve bölgesel aktörlerin pozisyonları, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin dış politikası üzerinde önemli etkide bulunmuştur. Bölgesel sorunlar, uluslararası alanda gördüğü baskı ve Ermenistan ve Rusya tehdidine karşı Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin varlığını sürdürme çabası bu çalışmanın ana konusudur.

Anahtar Kelimeler: Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Bölgesel Sorunlar, Etnik Çatışma, Milliyetçilik, Bolşevizm