Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Biruni Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Büşra Virdil
Danışman: Sinan Kalkan
Özet:
Otizmli çocuklarda duyguları tanımada yaşadıkları güçlükler pek çok araştırmada
incelenmiş ve yüz ifadelerinden duyguları tanıma yetersizliklere sahip oldukları
görülmüştür (Baron-Cohen, 1991). Otizmli çocukların sosyal yaşamda yaşadıkları
etkili iletişim gerçekleştirememe, karşılıklı sohbet başlatma ve sürdürmede zorluk
yaşama, konuşmaya uygun konular bulamama (Hale ve Tager-Flusberg, 2005),
sosyal ifadeleri anlamama, başkalarının ilgilerini ve sevinçlerini paylaşamama
(Atwood, 2000) gibi sorunların temelinde duyguları tanımadaki yetersizlikler
yatmaktadır. Araştırmada eşzamanlı ipucu yöntemi ile sunulan gömülü öğretim
uygulamalarının, OSB’li çocukların yüz ifadelerinden duygu tanıma becerisini
kazanmalarına, uygulama oturumları sona erdikten sonra kazandıkları bu beceriyi
korumalarına ve farklı materyaller ve farklı ortamlarda bu beceriyi sergileyebilmeleri
üzerine etkililiği incelenmiştir. Bu araştırmada tek denekli araştırma yöntemlerinden
katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın
bağımlı değişkeni yüz ifadelerinden duygu tanıma becerisidir. Bağımsız değişkeni ise
eşzamanlı ipucu ile sunulan gömülü öğretim uygulamalarıdır. Araştırmaya yaşları 8
olan üç OSB’li çocuk katılmıştır. Araştırmanın her aşamasında gözlemciler arası
güvenilirlik verileri toplanmıştır. Ayrıca, araştırmaya katılan üç OSB’li çocuğun
ebeveynlerinden araştırma hakkındaki görüşlerini öğrenmek amacıyla sosyal geçerlik
verileri toplanmıştır. Araştırmanın sonunda eşzamanlı ipucu işlem süreciyle sunulan
gömülü öğretim yönteminin, OSB’li çocuklara yüz ifadelerinden duygu tanıma
becerisinin kazandırılmasında etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca OSB’li çocuklar
kazandıkları bu beceriyi farklı ortam ve farklı materyaller ile de genelleyebilmiş olup
bu beceriyi öğretim oturumları sona erdikten 7, 14 ve 21 gün sonra da sürdürdükleri
görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Yüz ifadeleri, duygu tanıma, eşzamanlı ipucu ile öğretim, gömülü öğretim.