Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RÜKİYE ALBAYRAK
Danışman: Müesser Korkmaz
Özet:
İnsanların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için beslenmeleri gerekmektedir. Ancak yaş, cinsiyet, etik nedenler, kronik rahatsızlıklar gibi çeşitli nedenlerden dolayı bireylerin beslenme şekilleri değişmektedir. İnsanların beslenme şekillerinin değişme nedenlerinden biri de gıda aşırı duyarlılığı durumudur. Gıda aşırı duyarlılığı; gıda alerjileri, gıda intoleransları ve çölyak için kullanılan genel bir terimdir. Gıda aşırı duyarlılığında semptom hafifletici ilaçlar dışında bilinen kesin bir tıbbi tedavi yöntemi yoktur. Tek tedavi yöntemi ömür boyu sürecek beslenme şekli değişikliğidir. Bu beslenme değişikliği; gıda alerjisine ya da gıda intoleransına neden olan gıda/gıdaların ya da gıda katkı maddelerinin ve glutenin beslenmeden tamamen çıkarılmasıdır. Bu tez çalışmasının amacı gıda aşırı duyarlılığı olan kişilerin gastronomi turizmine karşı bakış açılarının, tutumlarının, istek ve beklentilerinin belirlenmesidir. Çalışma kapsamında ayrıca gıda aşırı duyarlılığı olan kişilerin gastronomi turizmi kapsamında yaşadıkları sorunlar, öğrenilmiş çaresizlik davranışları, yaşadıkları turizm kısıtlılıkları ve gıda aşırı duyarlılığı kaynaklı algıladıkları sağlık risklerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu tez çalışması yakınsayan paralel karma araştırma yöntemi benimsenerek hazırlanmıştır. Katılımcılar; en az bir yıldır gıda aşırı duyarlılığına sahip olması ve en az bir kere gastronomi turizmine katılmış kişilerdir. Bu kapsamda çalışmada ilk olarak 200 kişi ile anket çalışması yapılmıştır. Sonrasında ankete katılan 20 kişi ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Yapılan anket sonuçlarına göre katılımcıların gastro turist olma niyetleri ve motivasyonları yüksektir. Katılımcılar her ne kadar diğer gastro turistlere uyum sağlasalar da onları rahatsız ve huzursuz ettiklerini düşünmektedirler. Ancak katılımcılar öğrenilmiş çaresizlik davranışları sergilememektedirler. Katılımcılar gittikleri yiyecek içecek işletmelerinde denetimlerin ve standartların yeterli olmadığını, yönetimin gıda aşırı duyarlılığı konusunda şeffaf olmadıklarını belirtmektedirler. Ayrıca katılımcıların, yiyecek içecek işletmelerinde gıda aşırı duyarlılığına karşı risklerin farkında oldukları belirlenmiştir. Yiyecek içecek işletmelerinin gıda aşırı duyarlılığına karşı risklere karşı olan farkındalıkları onların tercih edilebilirliklerini etkilemektedir. Katılımcılar yiyecek içecek işletmesi tercihlerini kamu kurumlarında, sosyal çevrelerinden, sosyal medyadan, internetten ve yazılı ile görsel medyadan edindikleri bilgilere göre yapmaktadırlar. Katılımcılar ile yapılan görüşmelerde katılımcıların gıda aşırı duyarlılığı nedeniyle gastronomi destinasyonlarına gidemedikleri, yiyecek içecek işletmeleri ve yiyecek tercihlerini gıda aşırı duyarlılığına göre yaptıkları belirlenmiştir. Katılımcılar Seyahatleri esnasında ağırlıklı olarak butik işletmeler ve esnaf lokantalarını tercih etmektedirler. Katılımcıların yaşadıkları sorunlar; ulaşılmazlık, bilgisizlik, geçiştirme, yiyecek içecek işletmelerinde çalışan personelin yalan söylenmesi, çapraz bulaş, acıma ve anti sosyallik olarak belirlenmiştir. Katılımcılar özellikle işletmelerin gıda aşırı duyarlılığı konusunda bilgilendirilmesi, özel beslenme çeşitlerine uygun menülerin ve restoranların arttırılması, gıda aşırı duyarlılığına uygun gıdalara ulaşımın kolay olmasını, çapraz bulaşa dikkat edilmesini istediklerini belirtmişlerdir. Ayrıca katılımcılar dışarı çıktıkları zamanlarda, yiyecek içecek işletmelerinde özellikle mantı ve tatlı yemek istedikleri belirtmişlerdir.