Glutensiz ve Yerel İki Buğday Çeşidinin In Vitro Rejenerasyon ve Biyokütle Gelişim Kapasitelerinin Karşılaştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESRA ÜST

Danışman: Cüneyt Akı

Özet:

Araştırmamızda, çölyak hastalarının diyetlerinde kullanılan Polygonaceae familyasından greçka (Fagopyrum esculentum Moench.) ve Poaceae familyasından iki yerel buğday (Triticum aestivum L.) çeşidinin (tigre, sagittario) doku kültürü şartlarında rejenerasyon ve biyokütle gelişim kapasitelerinin karşılaştırılması gerçekleştirilmiştir. Yerel buğday çeşitlerinden tigre ve sagittario tohumları ile glutensiz greçka (karabuğday) türüne ait sertifikalı tohumlar kullanılmıştır.
Doku kültürü şartlarında MS0 ve bitki büyüme düzenleyicilerinden 2,4-D ve BAP‟ın farklı konsantrasyonları ve kombinasyonları ile desteklenmiş olan MS ortamlarında tohumdan yetiştirilen 2 haftalık bitkilerden alınan eksplantlardan deneme grupları kurularak bunlar alt kültür serilerine alınmış ve takipleri gerçekleştirilmiştir. Alt kültürler boyunca rejenerasyon ve biyokütle gelişim kapasiteleri karşılaştırılmıştır. Bu sayede gluten ve gliadin yolunda yapılan baskılamanın bitkinin büyüme ve gelişme parametreleri açısından ne tür değişikliklere yol açtığı belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre F. esculentum türünün rejenerasyon ve biyokütle gelişim kapasitelerinin T. aestivum türünün tigre ve sagittario çeşidine göre daha yüksek olduğu, bu yüksekliğin greçka için 2. altkültürden itibaren 2:1 oranında oksin: sitokinin ile desteklenmiş MS3 ortamında, tigre ve sagittario çeşitleri için ise 4:1 oranında oksin: sitokinin ile desteklenmiş MS4 ortamında daha belirgin olduğu saptanmıştır. MS0 ve MS7 besin ortamlarına aktarılan tigre ve saggitario çeşitleri ile F. esculentum türünün kallus oluşturma kapasiteleri karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak her iki besin ortamında da F. esculentum türünün kallus oluşturma potansiyelinin T. aestivum çeşitlerine göre daha fazla olduğu belirlenmiştir. İki bitki sürgün gelişimi ve köklenme açısından değerlendirildiğinde F. esculentum türünde sürgün ve kök gelişiminin T. aestivum çeşitlerine göre daha iyi derecede olduğu gözlenmiştir.