Lee Morgan'ın "The Sidewinder" albümü üzerinden hard bop dönemine bir bakış


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYTAÇ AYDOĞDU

Danışman: Bahadır Çokamay

Özet:

Caz müziğinin başlangıcından itibaren ilk kırk yılının sadece icra boyutu ile ele alındığı söylenebilir. Bu alandaki akademik çalışmalar ise çok sonraları kendini göstermiş olup ilgili akademik literatür güncellenmeye devam etmektedir. Caz müziği dönemleri ilgili çalışmalar da güncellenen alt konulardan birisidir. Bu müzikal dönemler içerisindeki yoğunluk, benzerlik ve bazen de zıtlıktan doğan anlayışlar birbirini etkileyerek armonik, ritmik ve melodik olarak müzikal gelişimi hızlandırmıştır. Bu bilgilerden hareketle dönemlere ait derinlemesine yapılan bir incelemenin, geçmişi çok eskiye dayanmayan caz müziğinin daha iyi tanınmasına ve yaygınlaşmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırma da yukarıda anlatılanların ışığında caz müziğinde önemli bir yere sahip olduğu düşünülen hard bop döneminin daha iyi anlaşılması, etkilediği ve etkilendiği dönemleri ve bu dönemlerin anlayışının nasıl görüldüğüne dair bir değerlendirmeyi konu edinmektedir. Araştırmaya yönelik caz müziği tarihinin önemli trompetçilerinden biri olarak kabul edilen Lee Morgan'ın The Sidewinder adlı albümü örneklem olarak seçilmiştir. Araştırmaya caz, caz trompet, hard bop, Lee Morgan, the sidewinder gibi anahtar kelimeler üzerinden literatür taraması yapılarak başlanmıştır. Tarama sonunda elde edilen dökümanlar incelenmiş, sınıflandırılmış ve analiz edilip çalışma sonlandırılmıştır. Çalışmada öncelikli olarak kuramsal çerçevenin çizilmesi için caz müziği dönemleri hakkında genel bir bilgi verilmiş ardından hard bop döneminin caz tarihindeki önemi ve müzikal özellikleri belirtilmiştir. Örneklem olarak seçilen trompet sanatçısı Lee Morgan'ın The Sidewinder albümündeki beş parça hard bop dönemi özellikleri çerçevesinde analiz edilmiştir. İnceleme neticesinde hard bop döneminin, caz müziği dönemleri arasında başlangıç geleneğinden kopmamış kendinden önceki stil özelliklerini içerisinde barındıran ve kendinden sonraki müzikal dönemleri birkaç ayrı alanda etkileyen ve geliştiren bir anlayışta olduğu, bu dönemin caz müziği tarihinde geleneksel anlayışın temeli olduğu eleştirmenler ve caz sanatçılarının ortak bir görüşü olarak kabul edilen blues stilinin müzikal özelliklerini içerdiği, bebop dönemindeki armonik, melodik ve ritmik karmaşıklığı sadeleştirip sonraki yıllarda sınırlarını genişletmek suretiyle yeni birkaç stili içerisinde barındırdığı ve geliştirdiği ve de çalışmanın odak noktasını oluşturan Lee Morgan'ın The Sidewinder albümünün ezgisel, armonik ve ritmik yapısıyla hard bop dönemini yansıttığı sonucuna varılmıştır.