Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara Kişileri Tarif Etme Becerisinin Kazandırılmasında Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiğinin İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Biruni Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Aslı Gözde

Danışman: Sinan Kalkan

Özet:

Araştırmada eşzamanlı ipucuyla öğretim yönteminin, OSB olan çocukların kişileri tarif etme becerilerinin edinim düzeyleri, uygulama sona erdikten sonra katılımcıların kazandığı tarif etme becerilerini koruma düzeyleri ve katılımcıların kazanmış oldukları kişi tarif etme becerilerini farklı kişilere, farklı ortamlara ve farklı koşullara genelleyebilme düzeyleri üzerindeki etkililiği incelenmiştir. Araştırmada kullanılan yöntem tek denekli araştırma yöntemlerinden katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modelidir. Araştırma süreci, yaşları beş ve 10 arasında olan dört OSB olan katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın bağımsız değişkeni eşzamanlı ipucuyla öğretim yöntemidir. Bağımlı değişkeni ise katılımcıların kişileri tarif etme beceri düzeyleridir. Araştırmanın her aşamasında gözlemciler arası güvenirlik ve uygulama güvenirliği verileri toplanmıştır. Araştırmaya katılan dört katılımcının ebeveynlerinden ve öğretmenlerinden araştırma hakkındaki görüşlerini belirlemek için sosyal geçerlik verisi toplanmıştır. Gözlemciler arası güvenirlik verilerinin katsayısı %97,75, uygulama güvenirlik verilerinin katsayısı ise %96,65 olarak elde edilmiştir. Araştırmanın etki büyüklüğünün hesaplaması için örtüşmeyen veriye dayalı yöntemlerden Tau-u kullanılmıştır. Hesaplama sonucunda bu araştırmanın etki büyüklüğü Tau-u değeri 0,8131 olarak hesaplanmış olup orta düzeyde etki büyüklüğü sonucu ortaya çıkmıştır. 

Araştırma bulguları katılımcıların eşzamanlı ipucuyla gerçekleştirilen uygulamanın OSB olan çocukların kişileri tarif etme becerilerini geliştirmede etkili olduğunu ve bu becerilerini farklı ortam, farklı kişi ve farklı koşullara genelleyebildikleri, uygulama sona erdikten yedi, 14 ve 21 gün sonra da bu becerileri sürdürebildiklerini göstermektedir. Araştırmanın sonunda, elde edilen bulgular ve araştırmanın sınırlılıkları tartışılmış, ileriki araştırmalara ve uygulamalara yönelik öneriler sunulmuştur.